Is het bouwen van een printer zo veel anders dan van een tunnel?
In de basis is de rol van een systeemengineer in de infra en de rol van de systeemarchitect in de hightech niet anders. Het gaat om technische besluiten met een multidisciplinair karakter waarbij de belangen van veel stakeholders ten opzichte van elkaar worden afgewogen. Maar de accenten liggen wel wat anders. Wat kunnen de twee werelden van elkaar leren? Wat maakt het bouwen van een tunnel interessant voor systeemarchitecten in de hightech machinebouw?
Infraprojecten hebben impact en raken onze maatschappij direct en diep. Het gaat vaak om zeer omvangrijke en langdurige projecten met vele stakeholders en partijen, en met links en rechts ook nog politieke invloeden. Er zijn bijzonder veel belanghebbenden met een high level of interest en een low level of power. Dit zijn wij veelal zelf als burgers en gebruikers van de nieuwe snelweg, tunnel, metro of treinverbinding. Voor de realisatie wordt geleund op veel aannemers en onderaannemers. Om dat allemaal in het gareel te houden, moeten er heel veel afspraken worden geformaliseerd. Met als resultaat vele contracten met evenzoveel partijen, heel veel procesmanagement en jarenlange trajecten.
Hoe zit dat dan met de hightechwereld? Daar draait het om fantastische technische uitdagingen vaak op de rand van wat op dat moment fysisch mogelijk is. Zwaar innovatiegedreven first-of-a-kind ontwikkelingen waarbij er hard moet worden gezocht naar werkbare oplossingen met een agressieve time to market en waarbij een sluitende businesscase niet uit het oog mag worden verloren. De architectuur en ontwerp van het systeem liggen continu onder een vergrootglas waarbij de druk van deadlines hard voelbaar is, temeer omdat de time to market een directe relatie heeft met het voortbestaan van de business.
Als ik het in één zin moet samenvatten: in de infra ligt het accent op het proces, in de hightech op het product. Het leggen van accenten leidt er weleens toe dat we de valkuil van tunnelvisie in lopen. Andere, eveneens belangrijke zaken verdwijnen naar de achtergrond. Besteden we in de hightechwereld wel voldoende aandacht aan het proces? Zou net wat meer focus op de structuur in de beginfase en het vasthouden eraan in de trajecten erna juist meerwaarde kunnen hebben op de langere termijn? En raken we in de infra niet te veel verblind door de focus op het proces waardoor we ons laten afleiden van het product waarmee uiteindelijk de echte meerwaarde voor de maatschappij zou moeten worden gerealiseerd?
In de hightechwereld ligt het product haast naast ons. Er wordt gebouwd aan prototypes. De fysieke wereld en het potentiële eindproduct zijn tastbaar dichtbij. Voor het ontwerp van een brug of tunnel ligt dat veel verder van ons af. Het is minder tastbaar en vergt een heel ander soort voorbereiding betreffende engineering.
Voor alle ontwikkelingen zien we overigens dat er meer en meer tooling beschikbaar komt om de systeemengineer/systeemarchitect in zijn job te ondersteunen. Modelgebaseerde systeemengineering, digital twins en simulatie zullen steeds belangrijkere hulpmiddelen zijn. Hoe ze worden ingezet en hoe wij en alle engineers en stakeholders ermee omgaan, zal toch mensenwerk blijven. Tijd, geld en beschikbare middelen zijn nooit oneindig, en overkoepelende afwegingen en beslissingen zullen als een boemerang steeds weer bij de systeemengineer of architect op het bordje blijven terugkomen.
Meer over de kruisbestuiving tussen infra en hightech hoor je op de Dutch System Architecting Conference op 20 juni in ’s-Hertogenbosch.
