Claus Neeleman Teacher of the Year 2024/2025

‘Ik vind trainen een fantastisch beroep’, vertelt Claus Neeleman, ‘vooral omdat je wat kan toevoegen. Je raakt mensen echt. Je krijgt ook uit feedback van cursisten terug dat ze iets hebben geleerd. Sommige mensen hebben zelfs een mentale switch gemaakt wat werk betreft. Ik vind het ook leuk als ze zeggen dat ze het geleerde ook in hun privéleven goed kunnen gebruiken.’

Na zijn studie Arbeids- en Organisatiepsychologie ging Neeleman aan de slag in het selectiewerk: assessments, potentieelbepalingen van sollicitanten, persoonlijkheidstesten, rollenspelen en interviews. Tijdens de nabespreking van zo’n assessment werd hij door een collega aan het denken gezet. ‘Hij zei: goh, je kan goed dingen uitleggen, waarom word je geen trainer of onderwijzer? Dat was grappig, omdat ik er al over nadacht om dat te gaan doen.’

Die collega gaf Neeleman dat extra zetje, maar trainer worden was niet eenvoudig. ‘Je had veel ervaring nodig bij de meeste trainingsbureaus en dat betekende óf een heel lang ontwikkelingstraject, óf je moest een andere weg zoeken.’ Hij kwam terecht bij een re-integratiebedrijf waar hij wel meteen trainingen kon geven. ‘Dat was voor mij een mogelijkheid om ervaring op te doen en om te kijken of ik het leuk vond. Daarna had ik écht een instapmogelijkheid om bij trainingsbureaus aan de slag te gaan en ben zo het vak ingerold.’

Neeleman richt zich nu met name op communicatietrainingen. ‘Communicatietraining is de primaire focus, maar ik doe ook salestrainingen en leiderschapstraining. Daarnaast doe ik wat acteerwerk, ook binnen trainingen. Het is vrij breed wat ik doe.’

Trainen voor HTI

Claus Neeleman kwam aan boord bij High Tech Institute toen hij door Jaco Friedrich werd gevraagd om leiderschapstraining voor technici te geven.

‘Ik weet nog dat ik toen dacht: ja leuk, dit is wat nieuws. Maar ik was ook benieuwd of het wel ging werken, omdat ik meer in de consultancywereld zat en niet in de technische sector. Het was voor mij een kwestie van uitproberen: sluit mijn expertise aan bij die technische wereld? Misschien zouden ze de psychologie erachter niet zo interessant vinden, of te soft. Maar de grap is juist dat er een grote behoefte is aan softskills-trainingen bij technici en ze hebben er ook heel veel plezier in.’

Neeleman ziet raakvlakken tussen de trainerswereld en de hightechwereld. ‘Technici observeren en analyseren, maar dan is het heel ingewikkeld en technisch. Psychologen analyseren mensen ook. Die hebben daar modellen voor en die zijn best gedetailleerd. Daar zit een grote technische kant aan, met name in assessments. Dan kijk je heel erg minutieus naar wat je doet in een bepaald gesprek en daar hang je dan scores aan. Je kunt voldoende scoren of net eronder zitten, en dan kun je ook uitleggen waarom dat geen voldoende is en wat je meer moet laten zien om een goede score te krijgen. Ook dat is vrij technisch. Er zitten veel modellen achter en dat vind ik heel leuk om te doen. Mensen zijn vrij ingewikkeld of kunnen vrij ingewikkeld zijn en dat kun je dus ook op een technische manier benaderen en dan kijken wat je daarmee mee kunt doen.’

Feedback

Neeleman vindt het grappig dat werknemers qua communicatie negen van tien keer tegen dezelfde dingen aanlopen. ‘Het is altijd feedback geven. Dit is ook gewoon moeilijk, want er hangt veel van af. Je hebt een relatie die je moet onderhouden, de volgende dag zie je ze weer. Ook al weet je hoe je het moet doen, het is toch lastig om er een constructief gesprek van te maken. Omgaan met conflicten is ook zo'n thema dat vaak terugkomt, net als omgaan met weerstand. Ik denk dat dat wel de top drie is.’

Neeleman krijgt zelf in evaluaties vaak terug dat hij goede feedback geeft. Dat is ook wel een vereiste voor een trainer, vindt hij. ‘Ik denk dat cursisten daarmee bedoelen dat ik op de details zit. Ik kijk altijd mee als deelnemers onderling oefeningen doen en dan probeer ik ze echt te helpen om het effectief te maken en ik ben in staat om het goed uit te leggen. Daarnaast vind ik het heel belangrijk dat er een open sfeer is en dat er gelachen kan worden tijdens trainingen.’

Wat hij het meest terughoort, is dat ik hij in staat is een veilige sfeer te creëren waarin mensen zichzelf kunnen zijn, volgens Neeleman een voorwaarde om te kunnen leren. ‘Als je je niet veilig voelt, dan ga je een rol spelen of je laat jezelf gewoon helemaal niet zien. Ik heb het zelf ook nodig om goed te kunnen werken, trouwens. Als mensen niet open zijn, of er is stress binnen de groep, dan voel ik mezelf als trainer ook niet fijn.’

Oefenen, ervaren en reflecteren

De Nederlandse hightechwereld staat bekend om de wat confronterende manier van communiceren. Veel bedrijven zeggen dat ze door die open, toch wat uitdagende cultuur juist succesvol zijn, maar niet iedereen kan daarin mee. Voor technici die moeite hebben met de Nederlandse bedrijfscultuur en moeilijk hun zegje doen, licht Neeleman graag een tipje van de sluier op. In een training kun je namelijk echt wel leren om jezelf meer te laten zien. Zijn drie tips zijn: oefenen, ervaren en reflecteren.

Oefenen, omdat het in het begin wel ongemakkelijk kan zijn. De eerste keer dat je opstaat en zegt ‘ik ben het er niet mee eens’ met mensen om je heen die er anders over denken, levert heel veel stress op. En de kunst is dan dat je die stress gaat ervaren en dan gaat merken dat je het ondanks die stress wel overleeft en dat het uiteindelijk beter is dan niks zeggen. De derde tip is: reflecteer op wat je doet. Stel, je probeert iets uit in de praktijk en dat werkt goed of minder goed. Kijk er dan op terug en benoem wat er goed is gegaan en beloon jezelf daar ook in. En benoem ook wat je de volgende keer beter kan doen en wees daarbij niet te hard voor jezelf. Neeleman: ‘Dat reflecteren maak je effectiever als je het samen met collega's doet. Bijvoorbeeld met iemand waarvan je weet dat die het anders doet. Als je die tips toepast, kom je al een heel eind.’