Microcredentials: digitale diploma’s die inzicht geven in je kennisontwikkeling

Hans Krikhaar maakte het zelf mee: na zeven jaar in de bouwkundige hoek bleek terugkeren in de werktuigbouwkunde waarin hij was afgestudeerd een hele uitdaging. Bedrijven wilden aantoonbare kennis in dit vakgebied zien en waren niet bereid hem een mogelijkheid te bieden om zijn kennis in een baan aan te tonen. Uiteindelijk kwam die kans wel van Philips Lighting, omdat Krikhaar aantoonbaar ervaring had met computer-aided design waar het Eindhovense bedrijf op dat moment op inzette. Had hij destijds de mogelijkheid gehad om via microcredentials aan te tonen dat hij met zijn kennis was bijgebleven, dan was zijn carrière wellicht anders verlopen.

Voor professionals die na hun studie fulltime aan het werk zijn, is het belangrijk om hun kennis actueel te houden en te blijven ontwikkelen. Echter, het volgen van een langdurige opleiding naast een baan is vaak lastig vanwege zowel de tijd als de kosten. Werkenden hebben veel profijt van relatief kortlopende trainingen doordat ze de opgedane kennis direct in de praktijk kunnen toepassen. Voor je marktwaarde is het dan wel belangrijk dat die kennis wordt erkend.

Microcredentials, digitale diploma’s of certificaten, bieden hier een oplossing. Door erkende, compacte cursussen te koppelen aan gevalideerde leeruitkomsten kunnen professionals aantonen dat zij specifieke kennis of vaardigheden hebben opgedaan zonder dat daar een volledige opleiding voor nodig is.

Van Philips tot onderwijs

Krikhaar studeerde werktuigbouwkunde aan de Universiteit van Twente. Hij koos voor Twente omdat de ruimte en natuur er omheen hem erg aansprak. Bij Comprimo, een bedrijf dat olieraffinaderijen en chemische fabrieken ontwikkelde, kwam hij in de jaren tachtig in aanraking met computerondersteund ontwerpen. In die tijd tekende men bouwkundige constructies vooral nog op papier. Na zeven jaar wilde hij graag weer de werktuigbouwkundige kant op, maar bedrijven waren terughoudend. ‘Een systeem als microcredentials kan mensen die nu in eenzelfde situatie zitten, helpen aantonen dat ze actuele kennis bezitten, waardoor ze toch interessant zijn voor bedrijven', legt Krikhaar uit.

Uiteindelijk promoveerde hij bij Philips Lighting, op computer-aided design en manufacturing binnen de werktuigbouwkunde, waardoor hij zijn carrière in dat vakgebied kon vervolgen. Hij werkte onder andere bij Calumatic, Philishave, ASML en als zelfstandig ondernemer voordat hij in 2018 lector werd bij Fontys Engineering op het gebied van smart manufacturing.

De vraag om microcredentials op te zetten kwam in de coronatijd, toen ASML een cursus Manufacturing Excellence ontwikkeld wilde hebben. ‘In het kader van ‘leven lang leren’ (nu leven lang ontwikkelen, LLO), wilde het management dat daar microcredentials aan werden toegekend', vertelt Krikhaar. ‘Zodoende ben ik me gaan oriënteren op deze vorm van cursusvalidatie.’

De Dutch Society for Precision Engineering (DSPE), waar Krikhaar destijds al actief voor was, heeft sinds 2008 een certificeringsprogramma voor post-academische opleidingen, een uitvloeisel van het Center for Technical Training van Philips. Cursussen die de DSPE evalueert, worden door professionals vanuit het veld op zowel de kwaliteit als de maatschappelijke relevantie beoordeeld. ‘De DSPE biedt certificering voor cursussen, maar niet de cursussen zelf', legt Krikhaar uit. ‘Juist die onafhankelijkheid maakt het keurmerk van de DSPE extra waardevol, omdat we niet ons ‘eigen vlees’ keuren.’

Om mee te kunnen gaan met de tijd, had Krikhaar al langer het idee dat de DSPE haar diploma’s en certificaten moest digitaliseren. Hij kwam terecht bij Wilfred Rubens, een expert op het gebied van microcredentials. Met diens kennis digitaliseert en transformeert Krikhaar nu de certificaten van cursussen die gekwalificeerd zijn door de DSPE.

De waarde van microcredentials

Om de kwaliteit van microcredentials te borgen, kijkt de DSPE bij de toekenning ervan naar vier kernwaarden. Ten eerste kijkt de organisatie kritisch naar de leeruitkomsten van de cursus: wat is de toegevoegde waarde voor de professional? Daarnaast is het niveau van de cursus belangrijk. De cursussen die zij evalueren, gaan van MBO- tot masterniveau en dit is uiteindelijk terug te vinden in de microcredential. Het derde punt waar zij naar kijken is de studiebelasting: hoeveel dagen of dagdelen duurt de cursus? Als laatste is de assessmentmethode belangrijk. Bij een diploma heeft de deelnemer aangetoond dat die de leeruitkomsten behaald heeft. Heeft de cursus geen individueel assessment, dan wordt een certificaat toegekend als bewijs van deelname.

Door cursussen te volgen die men nodig heeft in lopende projecten, bouwt de professional een palet van competenties op. De microcredentials die aan deze cursussen hangen, zijn door de professional zelf op te vragen en te downloaden door in te loggen in het beveiligde systeem dat ze bewaart. Ook kunnen de credentials gekoppeld worden aan het LinkedIn-profiel van de professional, wat helpend kan zijn in zijn of haar carrière.

Op dit moment heeft de DSPE microcredentials aan 49 cursussen toegekend. Cursisten die in 2023 en 2024 een van deze cursussen hebben afgerond, hebben achteraf de digitale erkenning aangeboden gekregen. Uiteindelijk ziet Krikhaar graag dat ruim tweehonderd cursussen met microcredentials worden uitgerust.

‘Deze manier van certificeren moet gaan leven. Dit willen we bereiken door learning pathways te definiëren: groepen cursussen die, als je ze allemaal hebt gehaald, aantonen dat je specifieke kennis hebt opgedaan. Zo is het plan dat je bijvoorbeeld na een mbo-opleiding waar je hebt leren frezen en draaien het specifieke pad tot instrumentmaker kan volgen aan de Leidse instrumentmakersschool. Bij afronding van alle bijbehorende cursussen ben je dan gecertificeerd instrumentmaker.’

Microcredentials in de toekomst

Momenteel is Krikhaar, die inmiddels de pensioenleeftijd heeft bereikt, nog zo’n drie dagen per week actief voor de precisietechnologie. Zo organiseert hij onder andere de Dutch Precision Week rondom de precisiebeurs in November. Waarom hij zijn schouders zet onder microcredentials? ‘De precisietechnologie ontwikkelt zich ontzettend snel. Het is heel belangrijk dat mensen uit het vakgebied bijblijven met hun kennis. Naast alles wat ik al heb gezegd over de werking van microcredentials, kan het systeem collega’s in de hr, die vaak niet technisch geschoold zijn, helpen medewerkers richting de juiste ontwikkeling te begeleiden. De manier waarop de DSPE werkt, geeft hun de mogelijkheid om deze techneuten beter te begeleiden. Dat vind ik een mooie ontwikkeling.’

Krikhaar hoopt dat de microcredentials van de DSPE uiteindelijk gezien worden als beroepskwalificatie en wil zich daar graag voor blijven inzetten. De organisatie bestaat al sinds 1954 en wordt volledig gerund door vakgenoten, voor vakgenoten, waardoor de kwaliteit van het keurmerk gewaarborgd blijft. Om onafhankelijkheid te behouden, en niet te concurreren met de aanbieders die zij beoordelen, blijft de DSPE in principe weg van het zelf uitgeven van cursussen of opleidingen.

Over de vraag of hij microcredentials ook in Europees verband wil opzetten, bijvoorbeeld via de EUSPEN (European Society for Precision Engineering and Nanotechnology) kan Krikhaar kort zijn: ‘Dat ga ik niet oppakken, maar als iemand anders dat wil doen, is dat prima.’

Dit artikel werd geschreven in nauwe samenwerking met High Tech Institute.