Drie wetten

Het is 2050. De spanning op het veld is te snijden. Het zou een historische dag kunnen worden. China, de kersverse wereldkampioen voetbal, neemt het op tegen een team supergeavanceerde robots. Waar de traditionele seizoensopening na het vorige WK nog een vermakelijk demonstratiepotje was, liggen de verhoudingen nu anders. Vandaag maken de robots een serieuze kans om te winnen. In de 88ste minuut – het is nog 0–0 – breekt Dao Xi, de beste voetballer van het moment, door op rechts. Met een ultieme sliding probeert robotverdediger RDF004 hem te achterhalen. Xi is echter net te snel, waardoor RDF004 niet de bal speelt maar Xi vol op het been raakt. Scheenbeen verbrijzeld, einde carrière voor Xi. Wie gaat dat betalen?

Oké, mijn fantasie is misschien wat te groot en het lijkt wellicht nog ver van ons bed, maar de vraag is terecht: wie is er verantwoordelijk voor de acties van een robot? Het is verstandig nu na te denken over de ethische, juridische en sociale consequenties van de opkomst van robots. Vergeet niet dat de Amerikanen al robots gebruiken bij militaire operaties in Irak en Afghanistan, waar ze met de machines mensen doden. Bovendien komen we steeds dichter bij het moment dat elk huishouden een of meerdere robots in dienst heeft.

Als het onverhoopt misgaat, wie betaalt dan de schade? Als een huishoudrobot een dure vaas kapot laat vallen, wie draait er dan op voor de kosten? Of extremer: als een verzorgingsrobot een patiënt blijvende fysieke schade toebrengt, wie is er dan aansprakelijk? Op dit moment zijn het de ontwerpers die volledig voor hun creatie moeten instaan. Het duurt echter niet lang meer of er verschijnen robots op de markt waarvan het gedrag in zekere mate een spontaan en onvoorspelbaar gevolg is van het design en de invoerbeslissingen van mensen en zelfs andere machines. Wie zal een rechter dan als schuldige aanwijzen?