Nearfield voorlopig geen nieuw ASML
Het moet ongemakkelijk voelen. Je bent amper uit de startblokken en dan plaatsen onze naïeve kwaliteitskranten je kritiekloos op een voetstuk. NRC Handelsblad maakte het helemaal bont door Nearfield Instruments in een interview met mede-oprichter en topman Hamed Sadeghian te vergelijken met de topdrie in de Nederlandse semicon-equipment.
‘Als alles loopt zoals de topman het voor zich ziet, is Nearfield binnen twee jaar een miljardenbedrijf, net zoals de bekende namen uit de Nederlandse hightechsector’, schreef NRC. Zonder zich verder te verdiepen, nam de krant in een kop de volgende stelling voor eigen rekening: ‘Nearfield is hard op weg een positie als miljardenbedrijf te bereiken, net als ASML, ASMI en Besi.’
De vraag is even of we het met ‘miljardenbedrijf’ hebben over beurswaarde of omzet. Als het om omzet gaat, dan is het predicaat trouwens ook voor Besi te veel eer. De zwaar overgewaardeerde backend-semiconspeler heeft weliswaar een beurswaarde van bijna 9 miljard euro, maar het maakt een omzet van ‘slechts’ 580 miljoen euro. ASM zet 2,6 miljard om en ASML tien keer zoveel: 27,6 miljard (alle jaarcijfers van 2023).
Is Nearfield werkelijk in staat om binnen twee jaar tot deze hoogten te stijgen? Daarvoor zou het in 2027 op een omzetpeil moeten zitten van 200 tot 500 systemen, bij een prijsniveau van, laten we zeggen, 2 tot 5 miljoen euro voor zijn snelste Quadra-machines. Toegegeven, het is mijn eigen natte vinger, maar ik verwacht dat deze omzet nog enkele jaren langer op zich zal laten wachten.
Waarde bij een beursgang dan? Ik geef toe, die lat ligt voor alles wat te maken heeft met AI laag, maar in het huidige competitieve landschap lijkt me ook dat uitgesloten. Nearfield is nog geen cruciale of onmisbare schakel in chips voor de AI-waardeketen - al ligt daar zeker potentie. Voor een waardering van een miljard of meer is het in ieder geval nodig om een installed base te hebben bij meer dan de helft van de spelers die nu om high-end metrologie zitten te springen (TSMC, Samsung, Intel, SK Hynix en Micron).
Op dit moment bokst het Rotterdamse bedrijf tegen één tegenstander van gelijk kaliber en moet het zich invechten in een markt waarin twee tegenstanders een aanzienlijke installed base hebben.
ASML doet samen met de TU Delft onderzoek naar AFM-metrologie, dus de lithogigant neemt de techniek serieus en is daarmee een potentiële concurrent.
Maar ASML dient zich nu ook aan als tegenspeler van Nearfields Audira-productlijn waarmee onder het chipoppervlak kan worden gekeken. Het blijkt namelijk dat er in Veldhoven een technologie in ontwikkeling is die dat met zacht-röntgen kan, ook niet-destructief. Deze wavelength-multiplexed multi-mode EUV reflection ptychography maakt gebruik van EUV-licht rond de 13 nanometer golflengte. Gaat vast peperduur worden, maar we weten uit de historie van de semicon-lithografie dat optiek een winnende technologie is vanwege de zeer hoge doorvoermogelijkheden.
Mijn verwachting is dat ASML straks met een instrument komt dat in één flits een chip-beeldveld in kaart kan brengen. Topografie en onderliggende structuren. Daar sta je dan met je tasttechnologie op de nanometer.
Maar goed, als ASML’s ontwikkelmachine succesvol is, dan wil dat niet zeggen dat Nearfields AFM-sonografie geen kans maakt, maar de Rotterdamse Audira-machines worden wel in een niche gedrukt.
Laten we nog even in vogelvlucht kijken naar de AFM-metrologiemarkt, het competitieve landschap, de potentiële klanten, de concurrerende technologieën en wat we kunnen leren uit het semiconverleden.
Wereldwijd verkopen fabrikanten voor zo’n 600 tot 800 miljoen dollar aan AFM-microscopen en materialen, schreef ik vorige week al in een analyse. Gevestigde spelers Bruker en Park Systems pakken op dit moment ieder een vijfde van die totale markt. Beide maken pakweg 100 miljoen euro omzet in AFM met een gezonde marge. Ze ontwikkelen ook AFM-metrologie voor chipfabrikanten, een markt met forse groeipotentie. De laatste jaren kwamen Infinitesima en Nearfield op de markt. Waarnemers schatten de totale AFM-metrologiemarkt over een decennium op één miljard euro. Ik gun ze de hele taart van harte, maar ik vrees dat Nearfield die markt zal moeten delen. Alleen al omdat de Samsungs en Intels van deze wereld niet op een tweede monopolist in chiptechnologie zitten te wachten.
Hoe het ook zij, eerst moet Nearfield zich invechten in een gevestigde markt waarin twee concurrenten al jaren een installed base opbouwen. Die concurrenten zijn financieel gezond en kunnen via hun kasstroom investeren. Zo’n markt penetreren gaat niet met me too-machines. Dat kan alleen via een competitive edge, machines die klanten een aanzienlijk voordeel bieden. Dat schijnt goed te zitten. De apparatuur van Nearfield - maar ook van het Britse Infinitesima - zouden ongeveer honderdmaal sneller zijn dan de gevestigde orde.
Nearfield gaat niet zo hard als topman Hamed Sadeghian twee jaar geleden ambieerde, maar er zit wel degelijk vaart in het bedrijf. Het versnelde de doorvoersnelheid van zijn Quadra-metrologieapparaten aanzienlijk en haalde 135 miljoen euro aan investeringen op.
Daarnaast zegt het Rotterdamse bedrijf dat het orders heeft ontvangen voor meerdere machines van ‘een Aziatische klant’. In een interview met Link Magazine viel het woord ‘foundry’, maar de order kan net zo goed naar zijn bestaande klant Samsung zijn gegaan. Dit Koreaanse bedrijf levert ook chipfabricage als service. Verder steekt Samsung via zijn investeringspoot ook geld in de Nederlandse metrologiespecialist. Geloven dat Samsungs investeringspoot volledig onafhankelijk opereert van zijn chipfabricageactiviteiten is natuurlijk een beetje naïef.
Nearfield wil niet zeggen - ook niet zonder verder namen te noemen - of de laatste grote orders afkomstig zijn van een andere chipfabrikant dan Samsung. Daarmee is de kans groot dat het inderdaad om de Koreaanse elektronicagigant gaat.
Het zou overigens goed aansluiten bij Samsungs behoefte. Het heeft grote problemen om de productie van high bandwidth-geheugens op de rit te krijgen om daarmee weer op gelijke voet te komen met SK Hynix - de huidige HBM-hofleverancier van Nvidia. Daarnaast positioneert Samsung zich met zijn foundry-activiteiten als one stop shop - net als Intel. Beide richten zich naast het produceren van chips voor klanten ook op advanced packaging, de technologie die nodig is voor het samenstellen van zeer dichte systemen met vele verschillende chips. Hoe compacter deze superchips, hoe energiezuiniger en hoe beter de prestaties.
Volgens Vishal Saroha van Yole Group investeert Samsung op dit moment meer dan SK Hynix in hybrid bonding-apparatuur van Besi. Dat verklaart ook de behoefte aan AFM-metrologie. Hybrid bonding eist zeer schone oppervlakken met nauwkeurig gedimensioneerde koperen verbindingsvlakken. Infinitesima, Nearfield en ingewijden maken duidelijk dat post-ets en post-CMP (mechanisch-chemisch polijsten) de eerste toepassingsgebieden zijn voor AFM-metrologie. Geknipt dus om de HBM-fabricage met hybrid bonding aan te zwengelen.
Ceo Sadeghian heeft duidelijk gemaakt dat hij de nieuwe kapitaalinjectie hard nodig heeft om overal op te schalen. Klanten vragen 24/7 ondersteuning, dus dat betekent lokale aanwezigheid. Het gaat dus vooral spannend worden wanneer de volgende grote (niet-Samsung) order al snel in Rotterdam op de mat valt.
Want er zit natuurlijk nog een adder onder het gras. Zoals ook ASML midden jaren negentig heeft ervaren, is Samsung een zeer dwingende topaap. Aan de ene kant levert zo’n relatie een schat aan informatie, maar aan de andere kant vreet zo’n partij alle aandacht. Het gaat voor Nearfield een uitdaging zijn om het maatwerk dat Samsung gegarandeerd vraagt in slagkracht om te zetten.
