Voor de bakker met elektrische aandrijvingen SMC

Het begon allemaal in 1986 in een schuurtje in ’s-Heerenhoek, een klein Zeeuws dorpje halverwege Middelburg en Goes. Onder de naam Bakon Food Equipment ontwikkelden twee ingenieurs een spuitmachientje waarmee banketbakkers fruitgelei op hun gebak konden aanbrengen. Het systeem verwarmde de gelei en sproeide het over de taartjes. Als het weer was afgekoeld, lag er een harde, beschermende geleilaag op het fruit die de houdbaarheid vergrootte. Het bleek een gat in de markt, zeker toen het bedrijf ook oplossingen voor industriële bakkers ging ontwikkelen.

In 1992 verhuisde Bakon naar het huidige pand in Goes en breidde het zijn business langzaam uit. Naast de spuitmachines zette het een divisie op voor doseersystemen, bijvoorbeeld om het deeg van spritskoeken op een bakplaat te deponeren. Ook startte het een productlijn voor ultrasone snijmachines. Nog altijd zijn dat de drie kerntechnologieën van Bakon: spuiten, doseren en snijden.

Waar Bakon zich de eerste jaren nadrukkelijk richtte op ambachtelijke banketbakkers, haalt het inmiddels driekwart van zijn omzet uit de industrie. ‘De machines voor de ambacht produceren we in serie: zo’n vijfhonderd à zeshonderd per jaar’, vertelt Bakon-directeur Ronald Gijssel. ‘En jaarlijks komen er ongeveer honderd industriële projecten voorbij. Daarbij gaat het veelal om klantspecifieke en losse machines die onderdeel vormen van een grotere productlijn, maar ik zie een trend naar meer turnkeyopdrachten.’

Bij Bakon werken vijfendertig man, van wie een derde in de engineering. ‘We investeren veel in r&d’, stelt Gijssel. ‘Dat moet ook, want we mikken op de bovenkant van de markt, waar de kwaliteit hoog moet zijn. En we blijven innoveren om de concurrentie voor te blijven.’

Bossche bol

Een van die innovaties lanceerde Bakon begin dit jaar: de Bakon Depositor 9. De nieuwste telg in zijn BD-range van doseermachines. Daarmee mikken de Zeeuwen op het middenbedrijf. ‘In Nederland – maar ook in het buitenland – heb je niet zo veel kleine bakkerijtjes meer’, legt Gijssel uit. ‘Steeds vaker zie je een centrale bakkerij die meerdere winkels bedient. Dat zijn de bedrijven waar we op mikken.’

 advertorial 

Ingredients enabling carbon neutrality of warehouse systems

5 oktober 2023 vindt de INCOSE-NL workshop 2023 plaats, met spreker Daan Meijsen van Vanderlande. Tijdens de workshop krijg je inzicht in de verschillende cross-cutting duurzaamheidsperspectieven voor hightech systemen. Bekijk het volledige programma online en registreer nu!

De BD9 is geschikt voor een breed scala aan voedingsmiddelen, van jam en slagroom, tot cakebeslag. Met het juiste opzetstuk kun je berliner bollen met jam vullen, of slagroom in een Bossche bol spuiten. Maar ook cupcakebeslag doseren of taarten glazuren. Voorzichtig kijkt Bakon ook buiten de bakkerswereld. Het doseersysteem kan namelijk ook overweg met bijvoorbeeld sauzen en soepen. Als het maar een beetje vloeibaar is, kun je het met de BD9 doseren.

De bakker deponeert het product in een grote voorraadtrechter. Daaronder zit een cilinder. Als die naar achter trekt, zuigt hij zichzelf als een injectiespuit vol. Zodra hij exact de juiste hoeveelheid heeft opgezogen, sluit het gat naar de kegel en opent de doorgang naar het spuitstuk dat voor op de machine is gemonteerd. De cilinder drukt het product naar buiten en de cyclus begint opnieuw.

‘Het belangrijkste criterium voor een bakker is hoe nauwkeurig hij met de machine kan doseren’, weet Gijssel. ‘Elk cupcakeje moet even groot zijn, en zeker niet te groot, want dan geeft hij het weg. Daarnaast is snelheid de voornaamste eis. Dat is niet evident omdat het soms om delicate producten gaat waar je de lucht niet uit wilt drukken.’

In de eenvoudigste versies van de BD-reeks moet een gebruiker de dosering en de snelheid handmatig instellen. ‘Dat werkt prima, maar voor elk product moet hij dat opnieuw doen’, zegt Gijssel. ‘Iemand die de machine vaak gebruikt, leert die instellingen wel kennen. In de praktijk blijft het personeel echter niet zo lang en met onervaren krachten gaat het natuurlijk eerder mis.’

De BD9 biedt de mogelijkheid om recepten op te slaan. Een operator selecteert ‘Bossche bol’ in het menu en de machine stelt zich automatisch in. ‘Hij hoeft dus niet meer na te denken, niet meer te stoeien met de settings’, aldus Gijssel. ‘Die feature is uniek in de markt; geen van onze concurrenten heeft dit.’

Servopneumatiek

Met het doel om de kosten terug te dringen, ging Bakon in 2007 de samenwerking aan met SMC. ‘Het sterke punt van SMC is de technische ondersteuning’, vindt Gijssel. ‘Bij onze vorige leverancier was dat beduidend minder. Met SMC kunnen we samen ontwikkelen en hebben we veel technische verbeteringen kunnen doorvoeren.’

De Bakon-engineers hadden in het begin van het ontwikkeltraject wat problemen met de stabiliteit van de dosering. ‘Bij nader onderzoek bleek dat we te hard wilden versnellen’, analyseert Gijssel. ‘Dat hebben we naar beneden bijgesteld en we hebben een hogere constante snelheid gekozen, om toch de gewenste doorvoer te halen.’

Pure pneumatiek was een prima keuze voor de eerste variant van Bakons doseersysteem. Het had echter ook zijn beperkingen. SMC-salesmanager Marco van der Donk legt uit: ‘Met pneumatiek ga je in één keer van stilstand naar je topsnelheid, en aan het eind weer terug. Je kunt wel een klein beetje met die lijn spelen, maar de keuze in het profiel is beperkt.’

In 2014 lanceerde SMC zijn LEY-cilinder met stappenmotor of ac servotecnologie. ‘Die technologie was sneller dan de oplossing die we oorspronkelijk hadden gekozen, zeker ook voor dikkere producten’, stelt Gijssel.

Elektrische aandrijving

De stap naar elektrische aandrijving legde Bakon geen windeieren, maar het bedrijf wilde meer. In de BD9 gebeurt de aandrijving van de LEY-cilinder volledig automatisch via de plc. Via een touchscreen kan een gebruiker een profiel aanmaken: hoe ver de cilinder naar achter gaat, hoe snel dat gaat en welke beweging de cilinder moet volgen bij het uitstoten. Zo’n recept is eenvoudig op te slaan. Een andere gebruiker hoeft het vervolgens maar aan te klikken in een menu en hij kan aan de slag.

Ook de verticale instelling gebeurt nu elektrisch. Met de LEFS-actuator kun je de spuitkop van het systeem exact op de goede hoogte zetten. In eerdere pneumatische versies kon de voorraadkegel ook al naar beneden, zodat er geen trapje nodig was om hem te vullen. Dat gebeurde echter met een voetpedaal waardoor de nauwkeurigheid beperkt is. In de BD9 is er nu de mogelijkheid om de hoogte zeer precies in te stellen. Dat is erg handig als je het doseersysteem gebruikt in een productlijn voor taarten en tussen elke cakelaag een beetje room wilt aanbrengen. Dan moet de spuitkop immers perfect op hoogte worden ingesteld.

Van der Donk vult aan: ‘De standaard variant van de LEFS bleek in de praktijk te weinig remvermogen te hebben om het gewicht en de dosering te kunnen pakken. Met onze collega’s in Japan hebben we er een andere remconstructie op gezet, zodat het wel werkte. Die flexibiliteit hebben we.’

‘De keuze voor een pneumatisch of elektrisch aangedreven systeem hangt voor een deel af van het product dat je ermee wilt verwerken’, zegt Gijssel, ‘maar het is vooral aan de koper om te bepalen hoe geavanceerd hij hem wil hebben. En hoeveel hij daarvoor bereid is te betalen.’