Verdwijnt de industrie uit Nederland?

Mat de Vaan is manager van het High-Tech Systems Platform.

Organon Oss, de parel van de Nederlands farma-industrie, houdt op te bestaan. Dat is het resultaat van de overname door Schering-Plough c.q. MSD. Bij velen roept het de vraag op of het ook met de hightechsysteemindustrie die kant op zal gaan. Voorlopig lijkt het daar niet op. Immers, de HTS-industrie groeit in Nederland met gemiddeld ruim een half miljard euro per jaar. Een lichte krimp in de recessie wordt gevolgd door een extra sterke groei daarna. Dat succes komt echter niet vanzelf. Bij ASML bijvoorbeeld werken ze keihard aan de eigen groei en pogen ze ook om groei in het Nederlandse toelevercluster mogelijk te maken. Het High-Tech Systems Platform en Point-One willen dit bevorderen voor de hele branche.

En de bedrijven met de buitenlandse aandeelhouders? Thales, Fei Company, Panalytical, Bosch Rexroth en sinds kort ook Océ en OTB? Bosch Rexroth is een positief voorbeeld. Het bedrijf floreert na de verkoop aan Bosch. Directeur Lucas Wintjes heeft een plaats bemachtigd in de Duitse divisiedirectie en de nieuwe Nederland-directeur, de Duitser Jörg Delamotte, doet actief mee in het Nederlandse kenniscluster.

In het algemeen voelen de directies met buitenlandse aandeelhouders net als bij Organon de druk om steeds weer te bewijzen dat de Nederlandse vestiging de beste optie is in de internationale concurrentie. Dat is moeilijk, soms ondankbaar en conflictueus. In de kern is het echter niet echt anders dan bij ASML of bij de andere puur Nederlandse bedrijven. Alleen in twijfelgevallen zal de uitslag anders zijn. Uiteraard zijn er veel twijfelgevallen. De concurrentie is immers moordend en de verschillen dus niet groot. Daardoor zijn er voortdurend gevallen waarbij het besluit toch wordt beïnvloed door de plaats van het hoofdkantoor.

Ik pleit er daarom voor om zo veel mogelijk hoofdkantoren in Nederland te houden. En vraag om steun van de overheid bij dat streven. Samen met de grote intrinsieke kracht van het Nederlandse HTS-cluster moet het dan lukken om als mondiale hotspot op mechatronicagebied te blijven groeien en bloeien. Een actievere Nederlandse investeringsbank zou daarbij overigens heel behulpzaam zijn. Net als een ondernemingsrecht waarbij Nederlandse bedrijven niet zomaar kunnen worden gesloten en het personeel niet zomaar aan de kant kan worden gezet. We moeten afwachten wat in dit opzicht de raad van commissarissen van Organon nog kan bereiken.