Opbouw gecontroleerde overcapaciteit in volle gang bij ASML

ASML negeert de chipdip en gaat over op een just-in-case-filosofie voor productiecapaciteit.

Paul van Gerven

Angst voor een recessie als gevolg van hoge inflatie, een zwakke vraag naar halfgeleiders in de consumentenmarkt, exportbeperkingen, stijgende chipvoorraden en chipfabrikanten die de productie terugschroeven. Normaal gesproken slechte voortekenen voor ASML, maar deze keer niet. Ondanks de turbulentie voorspelt ASML dit jaar met een kwart te groeien.

Omdat klanten al in de tweede helft van het jaar een herstel verwachten, denken zij niet aan aanzienlijke capex-reducties, laat staan annuleringen, legde ASML’s ceo Peter Wennink uit tijdens een persconferentie op het hoofdkantoor in Veldhoven, waar hij de financiële resultaten over het vierde kwartaal en het hele jaar besprak. ‘De duur van een potentiële recessie is in de hoofden van onze klanten veel korter dan de gemiddelde doorlooptijd van onze machines. Ze willen zich voorbereiden op een opleving’, zei Wennink in een door ASML gepubliceerd video-interview.

ASML’s boekingen van 6,3 miljard euro in het afgelopen kwartaal waren lager dan de 8-plus miljard die de periodes daarvoor werden gerapporteerd, maar afgezet tegen een omzet van 6,4 miljard euro in de laatste drie maanden van 2022, krimpt de orderportefeuille nog steeds nauwelijks – die bedraagt nu meer dan 40 miljard euro. In 2022 verscheept ASML, ondanks alle inspanningen, slechts 55 procent van wat klanten hadden gewild. Het gaat zeker een paar jaar duren voordat de achterstand is ingelopen.

Immuun

Dus blijft ASML verwoed uitbreiden en streeft het naar een productiecapaciteit van 600 DUV- en 90 EUV-systemen tegen 2025-2026, terwijl het de high-NA EUV-tools opvoert tot 20 systemen in 2027-2028. Zo stapten vorig jaar tienduizend nieuwe werknemers aan boord van ASML, wat het totaal op 39.000 brengt. Ruwweg 290 duizend mensen meer wilden ook wel: het bedrijf ontving 300 duizend cv’s uit de hele wereld.

‘ASML gaat van een just-in-time naar een just-in-case-model’, zei cfo Roger Dassen in een interview. ‘Het is frustrerend om klanten teleur te stellen, daarom breiden we de capaciteit uit.’ Er zullen zich in de toekomst waarschijnlijk gevallen voordoen waarin de beoogde capaciteit te hoog is, geeft hij toe. ‘Er zullen schommelingen zijn in het gebruik.’

Voor al te heftige schommelingen is Dassen niet al te bezorgd, ondanks de drastische capaciteitsuitbreiding van halfgeleiderfabrikanten. Momenteel is voor 326 miljard dollar aan nieuwe fabrieken aangekondigd. Industrie-waarnemers vrezen dat deze uitbreidingen niet de echte marktvraag weerspiegelen, omdat overheden overal ter wereld met geld strooien om chipfabrieken aan te trekken. ‘Het aantal eindmarkten voor halfgeleiders is in de loop der jaren dramatisch toegenomen. Veel meer dan tien, twintig jaar geleden zien we dat één of meer segmenten het moeilijk hebben, maar dat andere het goed doen.’

Zo zijn de pc- en smartphonemarkten gedaald na twee jaar van verkoopstijgingen als gevolg van de pandemie. Met de auto-industrie gaat het juist goed, vooral dankzij de grotere hoeveelheid halfgeleiders in auto’s. ‘We zijn tegenwoordig veerkrachtiger. Maar dat betekent natuurlijk niet dat ASML immuun is voor een aanhoudende wereldwijde recessie.’

Vooruit

Een succesvol, snelgroeiend bedrijf zijn is niet zonder risico’s. Als er weinig geld is, kunnen managers in de verleiding komen om te veel mensen aan te nemen of te veel projecten te starten, waardoor overcapaciteit in de organisatie ontstaat. Het beheer van de groei kan ook een verkeerde wending nemen en tot te veel bureaucratie leiden. Niet bij ASML, verzekert Dassen. ‘Wendbaar zijn zit in onze genen. We blijven gefocust op wat we moeten bereiken, en dat wordt bepaald door wat klanten van ons willen. Er is altijd een reden om waakzaam te zijn voor het introduceren van onnodige lagen of procedures in een organisatie, maar in onze cultuur is er altijd iemand die de moeilijke vragen stelt.’

Het meest uitdagende aspect van de scale-upoperatie, zegt Dassen, was – en is nog steeds – de supply chain. ‘In de afgelopen tien tot vijftien jaar is het aantal lithografiemachines dat ASML jaarlijks verscheept niet veel gegroeid. Nu willen we dat het sterk stijgt en dat legt veel druk op onze leveranciers. Wij helpen hen met alles wat ze nodig hebben, financieel of anderszins. Het vinden van gekwalificeerd personeel is het grootste knelpunt gebleken, daar bieden we een ondersteuningsteam voor.’

Is ASML niet zelf onderdeel van het probleem, door al het talent in de regio Brainport Eindhoven binnen te halen? Dassen denkt van niet. ‘Dat zou het geval zijn als we alleen lokaal zouden werven. Sterker nog, ik denk ASML als een magneet werkt. We trekken talent uit de hele wereld aan. Ik besef heel goed dat ASML effect heeft op zijn omgeving, maar ook anderen profiteren van onze aanwezigheid.’

Misschien is het een goed idee om een paar van die 290 duizend cv’s door te sturen naar leveranciers.

Foto: ASML