Onze arbeidsproductiviteit moet omhoog
De krapte op de arbeidsmarkt voor technisch personeel is weer volop in het nieuws. Om die krapte aan te pakken, gaf ik in 2019 al drie opties: meer mensen opleiden, meer in het buitenland werven en onze arbeidsproductiviteit vergroten. Dat eerste is vooral voor de langere termijn, en dat sommige technische universiteiten de instroom nu gaan beperken, is dan uitermate contraproductief. De tweede suggestie, daar moeten we vooral mee doorgaan. Helaas vertrekken sommige kenniswerkers na een aantal jaren weer, waardoor opgebouwde kennis voor Nederland verloren gaat.
Blijft over: arbeidsproductiviteit. In 2019 pleitte ik voor betere loopbaanbegeleiding van medewerkers, om ze sneller te laten groeien in hun vakgebied. Dan kunnen mensen eerder het werk van meer ervaren collega’s overnemen. En de taken voor junior medewerkers in r&d-teams komen weer vrij voor starters op de arbeidsmarkt. Hier zijn anno 2021 nog steeds stappen te maken. Ons carrièresysteem is nog steeds gebaseerd op beschreven en ongeschreven referentiekaders. Het ‘systeem’ vindt bijvoorbeeld dat je met vier jaar ervaring nog geen senior kunt zijn in je vak. Op de hr-afdelingen van de grote bedrijven hangen mooie loopbaanposters die dat er nog maar eens fijntjes inwrijven.
Ik denk dat er meer mogelijk is. De samenwerking tussen onderwijs en industrie kan beter. Ook hier hebben we een bestaande structuur waarin studenten en bedrijfsleven elkaar moeten vinden voor stages, afstudeeropdrachten of projectenwerk. Maar vraag en aanbod vinden elkaar soms moeizaam. Voor studenten is het lastig om een relevant cv op te stellen; ze hebben immers nog geen relevante ervaring want hun bijbaantje als vakkenvuller kwalificeert ze niet voor een stage in de machinebouw. Volgens mij moeten we voor studenten naar een heel andere type cv. Ik wil graag lezen waarom ze het (verstandige) besluit hebben genomen om een technische studie te kiezen en wat ze van de industrie nodig hebben om deze motivatie te behouden en zo snel mogelijk productief te kunnen worden.
Uiteindelijk gaat het om het matchinggesprek tussen student en bedrijf. Dus waarom organiseren we niet een paar keer per jaar een grote (digitale) speeddate? De deelnemende bedrijven brengen samen tweehonderd stage- en afstudeerplaatsen in, tweehonderd studenten melden zich aan met hun ‘cv 2.0’, een intakegroepje uit het bedrijfsleven beoordeelt kwaliteit van vraag en aanbod, en we stoppen pas als alle tweehonderd matches zijn gemaakt. Hetzelfde speeddateconcept is uiteraard ook toepasbaar voor de vele openstaande vacatures in de hightech, waarop we (buitenlandse) kandidaten kunnen proberen te matchen. Grote bedrijven hebben de middelen om zelfstandig in het buitenland te werven, maar bij kleinere bedrijven ontbreken die vaak. Om de ketensamenwerking waar we in Brainport zo goed in zijn blijvend te laten werken, moeten echter ook de vacatures in het mkb worden ingevuld.
En tot slot, laten we eens in de spiegel kijken. Vele lezers van deze column hebben een hogere technische opleiding genoten en zijn in de loop der jaren doorgegroeid naar functies waar stakeholdermanagement en omgang met Excel en Powerpoint onze belangrijkste dagbesteding zijn geworden. Dat systeem hebben we niet zomaar veranderd, maar wat zou er gebeuren als we allemaal een dag per week (‘vrijdag techniekdag’) weer iets technisch zouden doen? Volg een cursus Python, C++ of Eplan, verdiep je in machine learning of fris je kennis in regeltechniek of dynamica op. Zodat als een medewerker om technische hulp komt vragen, je deze voortaan zelf kunt geven. En als er even geen senior beschikbaar is voor een project in je r&d-team, dan maken we zelf alvast de eerste opzet van de specificaties of een eerste praatplaat voor een machineconcept. Je zult ervaren dat de medewerkers dit zeer waarderen, met als mogelijk effect dat ze zelf ook weer een tandje bijschakelen, wat onze collectieve arbeidsproductiviteit weer verbetert.
Is dit allemaal niet mogelijk bij je huidige werkgever, overweeg dan om (in deeltijd of als mentor) een startup of scale-up bij te staan of in het onderwijs te helpen. Daar heerst ook krapte en jouw ervaring is zeer welkom. Die geijkte loopbaanpaden kennen ze er niet.
