NWO gaat open access verplicht maken

NWO gaat in haar financieringsvoorwaarden opnemen dat alle artikelen die voortvloeien uit het door haar gesubsidieerde onderzoek gratis publiekelijk beschikbaar komen op het moment van publicatie. De wetenschapsfinancierder stuurt al langer aan op grootschalige omarming van open access; volgens de organisatie is het niet wenselijk dat de resultaten van publiek gefinancierd onderzoek achter de ‘tolmuren’ van de wetenschappelijke tijdschriften verdwijnen.

De regel is onderdeel van het nieuwe beleid voor de periode 2015 tot 2018. NWO ziet twee mogelijkheden voor het beschikbaar maken van de artikelen: een publicatie in een volledig open access tijdschrift (de zogenaamde golden road), of het plaatsen van een kopie in een openbare databank (de green road). Een tijdschrift met een embargoperiode, waar het artikel bijvoorbeeld pas na een half jaar openbaar beschikbaar komt, is wat NWO geen alternatief.

Ook betalen om een artikel als open access in een verder gesloten tijdschrift te plaatsen, is wat betreft NWO geen optie, want in de praktijk betekent dat dat er dubbel betaald wordt voor een artikel: de universiteit heeft een abonnement op dit soort tijdschriften terwijl NWO nog eens geld neertelt voor de publicatie. Wel is het wat NWO betreft prima als niet de definitieve versie van het artikel in een openbare databank wordt geplaatst. Ook mag de publicatie worden uitgesteld voor een patentaanvraag.

NWO staat niet alleen in zijn initiatief; staatssecretaris Dekker van OCW zei vorig jaar al dat hij open access wil voor publiek betaald onderzoek en desnoods wettelijk verplicht wil maken. Ook de Europese onderzoeksfinancierder ERC stelt open access als eis.