Nederlanders willen geen robots met menselijk uiterlijk

De ideale sociale robot van de Nederlandse bevolking is een robot die niet teveel lijkt op een mens, zoals de robots die bijvoorbeeld in Japan worden geproduceerd. Mensen verwachten wel menselijke kenmerken bij een robot maar het onderscheid tussen mens en robot moet zichtbaar blijven. Bovendien creëert een te menselijk uiterlijk een onrealistische hogere verwachting van de sociale robot. Dat concludeert onderzoeker Maartje de Graaf van de Universiteit Twente die onlangs op dit onderwerp promoveerde.

Het aantal robots in de maatschappij groeit sterk. Robots werden altijd al ingezet in de industrie zoals voor het bouwen van een auto of het verplaatsen van pakketten in opslagruimten. Echter, tegenwoordig krijgen robots steeds vaker een sociale rol zoals in het onderwijs, de zorg en in de recreatieve sector. Om de maatschappelijke acceptatie van de sociale robots te vergroten, moeten de Nederlanders eerst overtuigd raken van het feit dat zij zo’n sociale robot nodig hebben en dat hun privacy niet in het geding komt. Verder dienen de ontwikkelaars de sociale robots neer te zetten als statusobject die leuk is in de omgang en nuttige taken uitvoert in en om het huis.

Uit het promotieonderzoek van De Graaf blijkt dat na een tijdje omgaan of leven met een robot mensen robots al snel behandelen als een humaan object. ‘Hoewel de meeste mensen rationeel beseffen dat robots slechts geprogrammeerde machines zijn die sociaal gedrag stimuleren, lijken diezelfde mensen dit te vergeten wanneer zij met robots omgaan’, aldus De Graaf. ‘Mensen hebben dan ook de neiging de robot humaan te behandelen of bijvoorbeeld te verzorgen.’ Soms gaat deze sociale reactie van mensen nog een stap verder en ontstaat er een soort relatie tussen mens en robot.

Steeds vaker worden er sociale robots gebruikt in de ouderenzorg met als hoofdzakelijk doel het bieden van gezelschap. Samen met het gegeven dat robots in de toekomst steeds socialer met ons omgaan, zorgt een dergelijke situatie voor een vruchtbare bodem voor de ontwikkeling van mens-robotrelaties. Of het hebben van een relatie met een sociale robot bijdraagt aan het psychologisch welzijn van deze ouderen dat gaat De Graaf verder onderzoeken in haar postdoc aan de Universiteit Twente.