Moba’s inpakmachine voor kippen draait op pneumatiek
Klanten kijken soms raar op als ze de Maxipack in de brochure van eierspecialist Moba zien staan. De machine is namelijk geschikt voor het inpakken van hele kippen, niet voor eieren. De aansturing van alle bewegingen gebeurt met pneumatische cilinders van Parker Hannifin.
Machinebouwer Moba is een bekende speler in de eierwereld. Het bedrijf uit Barneveld ontwikkelt en verkoopt systemen voor het sorteren, verpakken en verwerken van eieren. De Maxipack is dan ook een vreemde eend in het assortiment. Dit apparaat is namelijk niet bedoeld voor eieren, maar voor kippen. Of om precies te zijn, voor het verpakken van geplukte en uitgeholde kippen.
De Maxipack is volgens Moba de enige kippeninpakmachine die het hele proces uitvoert. Een operator plaatst de kip in de machine en deponeert de ingepakte kip in een doos. Alle andere stappen zoals het openen van de zak, het erin schuiven van de kip, het sluiten van de zak met tape of een clipje en het afsnijden van het reststuk van de zak komen allemaal op het conto van de Maxipack. Een realistische output voor het apparaat is zo‘n achthonderd kippen per uur.
De Maxipack is al een jaar of dertig op de markt en hij verkoopt nog altijd goed. Recent verscheepte het nog elf machines naar een klant in Saoedi-Arabië. ’Het systeem is in al die jaren een goede basis gebleken voor betrouwbare productie‘, aldus technisch specialist Wim Bokhorst. ’Sommige machines draaien nu al dertig jaar zonder noemenswaardige problemen. Natuurlijk moet er wel eens een onderdeeltje worden vervangen maar dat is logisch. Ook hebben we in al die jaren regelmatig een nieuw type cilinder geïntroduceerd. We zitten daar al aan de vierde generatie, steeds met betere prestaties op het gebied van snelheid en hygiëne. Ook de PLC-besturing hebben we al een paar keer vervangen. Zoiets is op een gegeven moment simpelweg verouderd. Dan vervangen we dat door een geavanceerdere versie.‘
Clean
De Maxipack is vrijwel volledig pneumatisch aangedreven. ’De beslissing daarvoor dateert natuurlijk al van dertig jaar geleden. Toen had je nog niet zulke geavanceerde elektromechanische aandrijvingen of spindels‘, legt Bokhorst uit. ’Maar ook nu is pneumatiek nog een makkelijke en eenvoudige manier van werken. Je kunt alles heel compact construeren. Bovendien kunnen klanten door de pneumatiek hun machines zonder problemen met een hogedrukspuit reinigen. Dat is belangrijk in onze industrie. Met elektromechanische aandrijvingen is dat veel lastiger te bereiken.‘
Parker Hannifin levert de pneumatische onderdelen van de Maxipack. ’We leveren cilinders met een speciale HDPE-seal‘, vertelt Maurice van Dam, accountmanager factory automation bij de aandrijfspecialist. ’Dat staat voor high density polyethyleen. Die afsluiting heeft geen smering nodig. Daarmee verleng je de levensduur van de cilinders in deze omgeving. Bij het reinigen van de machine zou je immers het vet op de uitgeschoven zuigerstang wegspoelen en moet je binnen een half jaar een nieuwe cilinder installeren. Dat probleem ondervangen we met de HDPE-seal.‘
De onderhoudseisen tellen sowieso zwaar in de markt waar Moba op mikt. De Maxipack is daarom ook volledig gemaakt van roestvrij staal en hoogwaardig kunststof. Van Dam: ’Dat geldt ook voor de pneumatische systemen die wij leveren. De zuigerstangen, de bouten, alles is van rvs. Ook de aluminium eindkappen zijn netjes geanodiseerd. We hebben erop gelet dat er nergens naadjes, randjes of hoekjes zitten waar vuil zich kan ophopen. Het is een clean design, tot de afdekdopjes voor de inbusbouten aan toe.‘
De cilinders van Parker hebben een lange levensduur. ’Ze gaan ongeveer vijfduizend kilometer mee, wat betekent dat ze bij een slag van een meter vijf miljoen slagen kunnen maken. Dat is behoorlijk veel‘, weet Van Dam. ’De koppelingen komen allemaal uit ons Legris-pakket. Dat garandeert goede afdichting. Overigens zitten de cilinders allemaal onderin de machine verwerkt zodat er geen direct contact is met het product. Daarom zijn kunststof koppelingen geoorloofd. Een Parker-ventieleiland met Iso-ventielen zorgt voor de aansturing van alle pneumatische cilinders.‘
Glijbaan
De Maxipack draait op acht pneumatische cilinders. De eerste heeft twee taken: via een opstaande plaat duwt hij de kip in de zak en met twee kunststof blokken (Delrin) drukt hij ook de achterpoten strak in de zak. Dat gebeurt met twee gekoppelde armen. De voorste schuift de kip naar voren en trekt gelijk de tweede arm mee. Als de eerste arm op zijn maximum zit, kan de tweede arm nog een stukje verder draaien en ook de pootjes aanduwen.
De tweede cilinder is verantwoordelijk voor het openzetten en -houden van het plastic zakje. Een luchtstroom zorgt ervoor dat de bovenste van de klaarhangende zakjes wordt opgeblazen. Met twee pneumatische aangedreven kleppen en een beugel pakt de machine het zakje dan vast. Moba is erin geslaagd die drie bewegingen te koppelen zodat een cilinder volstaat.
Het zakje met de kip ligt op een plateau. In twee stappen van negentig graden kan die de kip naar zijn volgende positie draaien. Voor die rotatie gebruikt Moba de derde pneumatische cilinder. De ingepakte kip mag tijdens de draaiing natuurlijk niet van het plateau vallen. Daarom klemt de machine hem vast met twee pneumatisch aangedreven en gekoppelde armen met elastieken ertussen. Om de snelheid van de Maxipack te verhogen, zijn er twee posities op het draaiplateau; terwijl de eerste zak wordt afgesloten, kan de volgende alvast in de zak worden gestopt. In totaal zijn er dus drie pneumatische cilinders gereserveerd voor de aansturing van het plateau.
Het uitstekende zakje wordt opgevangen in een >-profiel. Een zuigmondje zorgt ervoor dat het plastic niet per ongeluk ergens anders terecht komt. Het verwijdert gelijk een beetje overtollige lucht uit de zak. Van links komt er dan een plaat met een <-profiel waardoor het zakje helemaal is ingekaderd. Twee vergelijkbare profielen pakken het zakje een paar centimeter verder helemaal vast.
’Dan trekken we de kip strak in de verpakking. Dat gebeurt doordat de achterste twee schuiven kunnen kantelen ten opzichte van de voorste twee‘, legt Bokhorst uit. De draaias ligt onderin de machine dus het is een flinke constructie die kantelt. ’Het is inderdaad wat zwaar uitgevoerd maar het werkt prima.‘
Het vastpakken en straktrekken van de zak gebeurt met twee pneumatische cilinders: een voor de gekoppelde profielparen en een voor het kantelen van het achtervlak. De achtste en laatste cilinder is gereserveerd voor de tape-eenheid. Die slaat een tapeje om de zak en sluit de kip netjes af. Die unit snijdt gelijk ook het resterende stukje van de zak af dat door het zuigmondje wordt afgevoerd richting een opvangbak onderin de Maxipack. Via een glijbaan rolt de inpakte kip in de doos waar een operator hem nog even rechtlegt.
Parker heeft alle pneumatische cilinders voor de eindsignalering uitgerust met reed-contacten. Bokhorst: ’Die signalen fungeren als triggers om de machine te besturen. Op basis van die positie-informatie weet het systeem namelijk wanneer hij welke actie moet uitvoeren. Het is wel discrete input zodat we niet continu weten wat de exacte positie van de cilinderstang is. We hebben wel eens overwogen om halverwege nog een reed-contact in te bouwen maar we hebben het proces nu toch al in de vingers, ook doordat we weten hoe snel een cilinder beweegt. Dat geeft ons voldoende informatie om de programmatuur mee te regelen.‘
Feedlink
Het geautomatiseerde inpakproces in de Maxipack is zo snel dat de mens de bepalende factor is in de capaciteit. ’Het is dus belangrijk dat onze klanten een goede opstelling rond de machine hebben‘, aldus Bokhorst. ’De operator moet goed worden gevoerd met kippen en hij moet makkelijk de volle dozen kunnen afvoeren.‘
Een deel van de oplossing is de Feedlink van Moba. Dit systeem kan worden gekoppeld aan de Maxipack. Het pakt de kippen automatisch van de transportband en stopt ze in de Maxipack. De operator hoeft dan alleen nog de zakken en sluitingen te controleren en de kippen in een doos te doen. De typische capaciteit loopt zo op van achthonderd naar elfhonderd kippen per uur.
