Koolstofheffing heeft nog veel onzekerheden voor hightech

De Europese Unie neemt met CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) de invoer van koolstofintensieve goederen in het vizier. Over enkele jaren komt er een heffing op zaken zoals de import van aluminium en staal. Ondertussen moeten Europese bedrijven al op 1 oktober beginnen met rapporteren. De impact daarvan op de hightechindustrie kan groot zijn. Toch blijven er nog veel vraagtekens bij de maatregel.

CBAM richt zich aanvankelijk op de invoer van goederen gebruikt in de productie van aluminium, cement, ijzer en staal, elektriciteit, waterstof en meststoffen. Vanaf 1 januari 2026 moeten bedrijven die zulke CBAM-goederen importeren certificaten kopen. Het aantal CBAM-certificaten dat aangekocht moet worden zal onder andere afhangen van de koolstofintensiteit van het productieproces van de goederen.

Vanaf 1 oktober aanstaande komt er al een rapportageverplichting voor de bedrijven die deze goederen direct importeren. De deadline voor het eerste rapport is 31 januari 2024. ‘Voor het eerste CBAM-rapportagejaar zijn er drie rapporteringsopties waaruit bedrijven kunnen kiezen’, legt Giovanni Gijsels uit. Hij is partner bij PwC Belgium. ‘Ze kunnen vanaf het begin de nieuwe Europese berekeningsmethoden volgen. In de tweede plaats kunnen ze ervoor kiezen om de rapportage op basis van een gelijkwaardig nationaal systeem van een derde land te doen. Ook kunnen ze terugvallen op referentiewaarden.’

Delokalisatie

CBAM treft vooral industrieën als de algemene metaalindustrie. Toch lijkt het erop dat er ook een impact zal zijn op de hightech. Daar is bijvoorbeeld aluminium erg populair. Dat kan verschillende gevolgen hebben volgens Gijsels.

‘In eerste instantie zal er een grote impact zijn op sectoren zoals staal, aluminium of cement, en op de bedrijven die zulke zaken aankopen buiten de EU. Maar zij zijn pas de eerste stap in die keten. Alle sectoren die van zulke producten gebruikmaken zullen in CBAM meegetrokken worden. Iedereen die van aluminium op grote schaal gebruikmaakt zal dit uiteindelijk voelen, zelfs als ze het niet direct importeren.’

CBAM is bedoeld om delokalisatie van productie te voorkomen. Wanneer een bedrijf bijvoorbeeld staal produceert binnen Europa, wordt dat al extra belast. Door deze goederen ook te belasten wanneer Europese bedrijven ze importeren, creëer je in theorie een meer gelijk speelveld.

Maar tegelijk zorgt het mogelijk voor problemen, stelt Gijsels. Sectoren die veel gebruikmaken van deze goederen, zoals automotive of de machinebouw, zullen misschien met hogere kosten te maken krijgen. Eventueel wordt het ook aantrekkelijker om productie van eindproducten buiten Europa te plaatsen. Daarnaast is er de extra administratie.

Gijsels haalt zo de semiconductor-industrie aan. ‘Semiconductors zaten al in moeilijk vaarwater door de spanningen tussen China en de VS’, stelt hij. ‘Dit kan een volgende schok voor hen zijn. Wat zal bijvoorbeeld de impact zijn van CBAM op de plannen van de Europese Unie om meer chipproductie in Europa te plaatsen?’

Inloopperiode

Er blijven veel vraagtekens bij de nieuwe maatregel en de gevolgen ervan. Kritieke informatie is door de Europese Commissie pas eind augustus vrijgegeven. Dat wijst er volgens Gijsels op dat de rapporteringsverplichtingen aanvankelijk niet zo streng zullen worden toegepast. ‘De templates zijn pas enkele weken geleden door de Europese Commissie gepubliceerd’, stelt hij. ‘De typische ERP-systemen zijn hier niet op voorzien. Het is zeer kort dag voor bedrijven. Dit is een erg complexe en ingrijpende maatregel. Je ziet dus dat er een zekere tolerantie is. Dat gezegd zijnde is er niets gecommuniceerd over uitstel, dus voor zover we weten zal op 1 oktober de maatregel toegepast beginnen te worden en is de eerste rapporteringsdeadline eind januari 2024. Toch verwacht ik dat er een inloopperiode zal zijn. Dit boks je niet zomaar voor elkaar.’