‘In Nederland hebben we het lef om door te pakken’

Om een mening zit hij zelden verlegen. Thom van Oss van Apex Dynamics heeft er geen probleem mee om tegen heilige huisjes te schoppen. In tijden van crisis plukt hij de vruchten van die eigenzinnigheid. ‘Zonder tandwielkast vallen alle machines stil.’

Alexander Pil

Frustrerend vindt Thom van Oss het. Zijn vakgebied – mechanische aandrijving – is vaak een ondergeschoven kindje, zeker op beurzen. ‘Wij leveren tandwielkasten, tandheugels en rondsels’, zegt de directeur van Apex Dynamics bv. ‘Internet of things is voor ons geen thema, want onze producten communiceren niet. Het is simpelweg een stuk metaal dat ronddraait. Niemand komt naar een beurs voor een tandwielkast, dat begrijp ik ook wel. Ze zoeken een totaaloplossing. Uit ervaring weet ik echter dat op ongeveer 60 procent van alle servomotoren een tandwielkast komt. Natuurlijk zijn er ontwikkelingen zoals direct drive die een tandwielkast overbodig kunnen maken, maar het gaat nog járen duren voordat machines zonder tandwielkasten kunnen.’

Nu door corona alle beurzen online zijn gegaan, kan Apex Dynamics niet meer meeliften. ‘Ze gaan allemaal over ‘sexy’ onderwerpen: software, digitalisering, iot. We kunnen nergens meer bij meedoen omdat we geen topic zijn. Maar we zijn wel nodig, want zonder tandwielkast draait een machine niet.’ Het is een trend die Van Oss al jaren ziet, maar ‘de afgelopen maanden komt het wel erg sterk bovendrijven.’

Doordat hij al jaren inzet op contentmarketing – offline maar vooral online – heeft Van Oss over aandacht echter niet te klagen. ‘Je kunt nu geen klanten bezoeken, je hebt geen fysieke beurzen, dus het moet op een andere manier. Wij zijn al heel lang bezig met digitale marketing en hebben een voorsprong ten opzichte van andere partijen. Als iemand ook maar half denkt dat hij naar een tandwielkast googelt, komt hij al bij ons uit.’

Corona als katalysator

Dat Apex Dynamics de vruchten plukt van zijn online-inspanningen, blijkt onder meer uit het feit dat de Nederlandse verkooptak van het Taiwanese bedrijf dit jaar nauwelijks achteruit is gegaan in omzet. ‘De onderstroom van orders, de bestellingen die maandelijks binnenkomen zonder dat je daar al te veel moeite voor hoeft te doen, die stroom is wel een stukje minder. Maar daar staat tegenover dat grotere projecten die al een tijdje in de pijplijn stonden gewoon doorgang vinden. Aan de inkoopkant zit ik zelfs boven de cijfers van vorig jaar.’

Uiteraard gaat de crisis niet helemaal aan Apex Dynamics voorbij. ‘Maar het staat in geen verhouding tot landen om ons heen’, verzekert Van Oss. Op de Belgische markt – die Apex Dynamics bv ook bedient – is de terugval 30 tot 40 procent groter, schat hij. ‘Gelukkig begint het daar nu weer op te krabbelen.’

Bij onze oosterburen is de situatie een stuk ernstiger, hoort Van Oss van zijn Duitse collega’s. ‘Daar is het huilen met de pet op. Die hadden al een probleem en met corona als katalysator komt dat nu naar boven’, stelt Van Oss. ‘Kijk, hier in Nederland waren we bang dat de maakindustrie zou vertrekken. Maar met bedrijven zoals ASML in de regio loopt er helemaal niets weg. Sterker nog, we hebben alleen maar versneld. Er zitten hier zo veel mooie maakbedrijven, allemaal hightech, high-end en innovatief. In Duitsland zit veel meer traditionele machinebouw. ‘Das machen wir schon Jahre, und es wird noch Jahre so passieren.’ Niet dus. Die lopen flink achterop. Maar vergeet ook niet wat er in de automobielindustrie gebeurt; dat is echt drama en daar hangt in Duitsland zo veel van af. Op de lange termijn komen ze er wel weer bovenop.’

Durf

Ook in andere grote Europese landen – Spanje, Italië, Frankrijk, Engeland – is de business drastisch gezakt. Hoe komt het dat Apex Dynamics in Nederland wel goed blijft scoren? ‘Dat vragen ze zich ook af op het Taiwanese hoofdkantoor’, lacht Van Oss. ‘Ik denk dat we onszelf hier in Nederland wel een schouderklopje kunnen geven. Want je kunt mopperen en vinden wat je wilt van Rutte en zijn intelligente lockdown, maar het kabinet is er wel in geslaagd om de boel overeind te houden. Tuurlijk, de economie krijgt een enorme knauw, en voor heel veel sectoren is het een dramatische klap, dat kan helaas niet anders. Maar de industrie is wel doorgegaan. In Spanje bijvoorbeeld ging alles dicht, alleen de meest vitale fabrieken mochten nog door, vooral rond mondkapjes en beademingsapparatuur. De rest ging volledig op slot. Mijn Spaanse collega’s konden niets meer.’

Het is ook een cultuurverschil, denkt Van Oss. ‘Een van onze grootste klanten exporteert veel. Hij kampte met het probleem dat er tijdens de lockdown in het voorjaar niemand de grens over mocht. Met zijn machines konden geen monteurs mee om ze te installeren. Maar hij is niet gestopt met produceren. De productiehal stond gewoon ramvol met machines. Dat doen we goed in Nederland. Terwijl andere landen meteen op de rem staan, hebben wij de ballen om door te gaan. We durven anticyclisch te denken.’

Dat pragmatisme en die moed ziet Van Oss terug bij zijn Taiwanese collega’s. ‘De bouw van een derde fabriek is gewoon doorgegaan’, vertelt hij. ‘We hebben ook nagenoeg geen leverissues gehad. Het enige is dat het luchttransport bijna volledig tot stilstand kwam. Weinig mensen staan erbij stil, maar bij alle passagiersvluchten gaat ook een heleboel vracht mee. Omdat die helemaal wegvielen, was iedereen aangewezen op speciale cargovluchten. En daarvoor betaal je dan de hoofdprijs. Dit jaar hebben we die extra kosten niet doorbelast aan onze klanten, maar als de situatie zo blijft, kom ik daar volgend jaar niet onderuit.’ Van Oss heeft daarom ook meer bestellingen laten verschepen. ‘Mijn voorraad hier in Helmond is gegroeid. Ik anticipeer op wat ik denk dat er gaat gebeuren.’

Uitontwikkeld

Wat verwacht Van Oss van 2021? ‘Dat is van heel veel factoren afhankelijk. Ik ga ervan uit dat er geen totale lockdown komt en we intelligent bezig blijven. Een vaccin zal zeker niet alles oplossen – daar geloof ik helemaal niets van – maar het gaat wel meer rust geven. In het eerste kwartaal zullen we zeker nog direct last hebben van de Covid-ellende. In het tweede kwartaal waarschijnlijk nog wat indirect. Maar vanaf het tweede halfjaar verwacht ik dat we weer snel in het nieuwe normaal zullen zitten. Wat overigens heel dicht bij het oude normaal zal liggen. Voor een aantal bedrijfstakken zal het voorgoed anders zijn. Nu thuiswerken en online vergaderen, ook met klanten, algemeen geaccepteerd zijn, hebben bijvoorbeeld leasemaatschappijen en vastgoedbedrijven een serieus probleem.’

Op technologisch gebied voorziet Van Oss in de industriële automatisering weinig echte veranderingen in 2021. ‘Uiteraard worden er verbeterslagen doorgevoerd. Kijk naar Industrie 4.0. Machines communiceren met elkaar, maar dat deden ze al jaren. Ik verwacht daar echt geen baanbrekende, spectaculaire innovaties. Het wordt doorontwikkeld en verfijnd.’ Waarmee hij niet wil zeggen dat er niets gebeurt. ‘Er is nog genoeg te doen. Robotica neemt bijvoorbeeld een hoge vlucht. Het is geen toeval dat Apex een compleet nieuwe tandwielkastenlijn heeft uitgebracht speciaal voor agv’s. Dat is een booming markt. Robotisering blijft versnellen.’

‘Wellicht zullen mechanicamensen het me niet in dank afnemen, maar voor wat betreft tandwielkasttechnologie zijn we eigenlijk wel uitontwikkeld. Zo’n tandwielkast doet nog hetzelfde als tweehonderd jaar geleden. Daar gaat verder niet veel meer aan veranderen. Let wel, we hebben de techniek nog heel lang nodig. Maar de winst die je nog kunt behalen met verbeteringen en doorontwikkelingen is heel klein.’

Van Oss ziet een trend richting duurzaamheid. ‘Bedrijven blijven zoeken om de CO2-uitstoot omlaag te brengen. Daar kunnen onze systemen wel bij helpen, want er zijn nog zo veel inefficiënte aandrijflijnen. Steeds meer organisaties denken na over hoe ze het efficiënter kunnen invullen, maar lang niet altijd op de goede manier. Dan proberen ze de laatste promille rendementsverbetering uit hun elektromotor te persen met allerlei geavanceerde optimalisatiesoftware. En vervolgens schroeven ze er een wormwielkast op: weg rendement. Naar die mechanische componenten wordt vaak niet gekeken. Dan denk ik: ‘Mensen, gooi ajb alle wormwielkasten weg en vervang ze door kegelwielkasten.’ Toevallig heb ik ze hier op voorraad liggen’, besluit hij met een knipoog.