Hoe kom ik authentieker over?

Jaco Friedrich is senior trainer en cursusleider bij het High Tech Institute. Als softskillstrainer biedt hij cursisten concrete oplossingen voor veel voorkomende uitdagingen op het gebied van communicatie en leiderschap.

Een teamleider vraagt:

Na afloop van een presentatie krijg ik soms te horen dat ik te statisch en te onpersoonlijk voor de groep sta. Toehoorders dwalen daardoor sneller af met hun gedachten. Ik wil best wat meer bewegen, maar ik ben bang dat mensen me niet meer serieus nemen als ik allerlei gebaren ga maken. Hoe kan ik toch beter en boeiender presenteren, zonder clownesk over te komen?

De communicatietrainer antwoordt:

Bij het geven van een presentatie is het allerbelangrijkste dat je ontspant. Als je ontspannen bent, komen automatisch je spontaniteit en je kwaliteiten naar voren die je nodig hebt om goed te kunnen presenteren.

Denk maar eens aan een willekeurige meeting waarin je wat gespannen was. Je herkent het vast dat je na afloop van de meeting plotseling dacht: ’Oh, dit had ik moeten zeggen.‘ Door de spanning gaat je creativiteit op slot en ga je op de automatische piloot. Wanneer de meeting is afgelopen, komt de ontspanning en, pats, je creativiteit gaan weer ’aan‘. Enige mate van ontspannenheid tijdens de meeting is dus van groot belang.

Ontspanning heeft nog een ander effect. Je overtuigt met een ontspannen houding gemakkelijker een groep mensen dan wanneer je zenuwachtig staat te friemelen met je handen. Lichaamstaal is belangrijk omdat we namelijk allemaal in staat zijn om ’af te lezen‘ hoe iemand zich voelt aan de manier waarop iemand zijn lichaam gebruikt. Dus terwijl iemand praat, ’lees‘ je tegelijkertijd ook iemands lichaamstaal. Komen beide boodschappen niet met elkaar overeen en straalt iemand iets anders uit dan hij zegt, dan overtuig je niet.

Een voorbeeld. Vraag iemand die in elkaar gedoken en met gebogen hoofd zit hoe hij zich voelt en hij antwoordt: ’Fantastisch!‘ Wat geloof je dan? Zijn lichaam of zijn woorden? Iemands lichaamstaal bepaalt in dit geval de boodschap. Staat iemand rechtop, kijkt je aan, glimlacht en antwoordt bij dezelfde vraag: ’Fantastisch‘, dan noemen we dat congruent. De boodschap in woorden komt overeen met de boodschap van het lichaam. Anders gezegd, het lichaam ondersteunt de verbale boodschap. Dit overtuigt en dat is wat je wilt als je voor een groep presenteert.

Je inhoudelijke boodschap ondersteunen met lichaamstaal, hoe doe je dat voor de groep? Goed voorbereiden helpt je om te ontspannen. Richt je aandacht op de inhoudelijke boodschap. Zorg dat je goed weet wat je wilt zeggen.

Als je voor de groep staat, is de basishouding je uitgangspunt. Dit is met twee benen op de grond. Van de ene naar de andere plek lopen is prima. Maar loop of sta stil, ga niet wiebelen. Richt je met romp en gezicht naar de groep en hou je handen langs je lichaam of lichtjes gevouwen voor je buik.

Een goede ademhaling is heel erg belangrijk om te kunnen ontspannen. Dat betekent dat je goed inademt, waarbij je middenrif naar beneden gaat (de uitademing gaat vanzelf). Hierdoor komt je buik naar voren. Daarom noem je dit ook wel ’ademen in je buik‘. Dus adem in je buik, hou je armen ontspannen, twee benen stevig op de grond, gezicht naar de groep. Hou altijd wat ruimte tussen je armen en lichaam, anders beperk je je ademhaling en ziet het er ongemakkelijk uit. Vanuit deze positie ga je vanzelf je handen en armen bewegen, synchroon met de dingen die je vertelt. Dit gaat automatisch, daar hoef je je niet druk om te maken.

Voor je stemgebruik geldt het volgende. Let er op dat je hard genoeg praat: richt je woorden tot de achterste toehoorders in de zaal. Iets harder praten dan je gewend bent, is tegelijkertijd ook een probaat middel tegen zenuwen (je gaat beter ademen). Leg accenten op wat je belangrijk vindt. Ten slotte is het een kwestie van trainen. Probeer zoveel mogelijk uit en ga geen presentatie uit de weg. Doe ervaring op.