Grote oem’s en investeerders zorgen voor turbulentie in verspaning
Machtsverhoudingen verschuiven in de maakindustrie onder invloed van consolidatie, buitenlandse investeringen en de invloed van dominante afnemers.
De grootste risico’s in de metaalbewerking ligt bij de grote macht van de afnemers en bij de concurrentie binnen de sector. Het vandaag verschenen rapport Consolidatie in de metaalbewerking maakt duidelijk dat die twee ontwikkelingen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
Grote afnemers als ASML en Thermo Fisher oefenen met hun hoge eisen en onstuimig groeiende markt grote invloed uit op de ontwikkelrichting van verspaners. Dat trekt investeerders aan en dat zorgt weer voor snelle veranderingen in de industrie en de concurrentieposities van bedrijven.
Ook Brainport Industries signaleerde eind vorig jaar al in zijn strategische roadmap dat Nederlandse metaalbewerkers turbulente tijden beleven met toenemende personeelskrapte, oplopende kosten voor digitalisering en hoge investeringen in het machinepark. Het vandaag verschenen rapport dat in opdracht van de brancheverenigingen Nevat en FPT Vimag werd geschreven, gaat nadrukkelijker in op de problematiek van dominante partijen, zowel van oem’s als private equity kapitaal dat onze maakindustrie heeft ontdekt.
De meeste verspaners zijn vrij regionaal gericht en hebben een of twee grote afnemers, stelt het rapport Consolidatie in de metaalbewerking. Voor de regio Eindhoven kunnen we daar ASML en Thermo Fisher invullen, rond Hengelo is dat Thales. ‘Deze dominante afnemers bepalen vaak de ontwikkelrichting van de verspaner en nieuwe investeringen staan vaak in het teken van deze afnemers’, schrijven de opstellers David Kemps, sector-expert Industrie bij ABN Amro en Erik Smakman van Mare Advies.
Kemps en Smakman schrijven dat ‘de op volle toeren draaiende’ verspaners voor grote veranderingen staan. Hun rapport focust op de circa 915 Nederlandse metaalbewerkers met verspaning als hoofdactiviteit. ‘Het zijn vooral grote afnemers als ASML die eisen dat de verspaners de lat steeds hoger leggen. Het is de vraag of het grote aantal relatief kleine bedrijven binnen de sector deze kosten kunnen dragen. Consolidatie ligt dan ook voor de hand.’
RFID-toegangsbeveiliging nu nog makkelijker
Voor Identification and Access Management (I.A.M.) heeft Pilz het bedrijfsmoduskeuze- en toegangsautorisatiesysteem PITmode. Voor een onderdeel van dit systeem, de PITreader, heeft Pilz een RFID-transponder in kaart- en stickerformaat ontwikkeld. Alle varianten zijn vrij beschrijfbaar en rechten kunnen vastgelegd worden door gebruik te maken van de eenvoudig passende softwaretools.
Die consolidatie is inmiddels in volle gang. Wilvo, met de Duitse investeerder Borromin (voorheen Steadfast) achter zich, nam vorig jaar Van den Broek Precision & Tooling over en daarvoor plaatbewerker Iteq en verspaner GFM. De Andra Tech groep (voorheen Kusters Beheer) kocht binnen een half jaar Mayer Feintechnik uit het Duitse Göttingen en DKH uit Uden. Anvil Industries ontfermde zich eind vorig jaar over Machinefabriek De Valk.
Om aan de hoge eisen van de afnemers te kunnen blijven voldoen, is schaalvergroting nodig. Buitenlandse investeerders als Borromin, Convent Capital, Equistone en Standard Investment weten inmiddels wat er in onze polders te halen valt. Daarnaast zijn er strategische investeerders en families als Vado Beheer, Aalberts Investments en Wintermans met veelal een investeringsstrategie die gericht is op de lange termijn.
De intrede van bedrijvenopkopers verandert de aard van de interne concurrentie. Vooral de minder gespecialiseerde verspaners gaan hier volgens Kemps en Smakman de gevolgen van ondervinden, omdat ze worden gekenmerkt door weinig differentiatie en hoge lasten.
Private-equitypartijen vinden de groeicijfers binnen de verspaning attractief. De totale marktomzet verdubbelt naar verwachting bijna van een geschatte 2,8 miljard euro in 2022 naar 5 miljard euro eind 2030. Investeerders willen meeliften op die groei en bouwen met hun strategie van kopen en uitbouwen nieuwe bedrijfsgroepen die zich nadrukkelijk richten op seriematige verspaning, aldus het rapport. ‘Met veel extern kapitaal worden compleet gerobotiseerde productielijnen opgezet en professionele managers aangenomen.’
Schaalgrootte is noodzakelijk om de investeringen in nieuwe productielijnen, robotica en software te kunnen terugverdienen. Afnemers profiteren van deze toegenomen slagkracht. ‘Daarnaast komen ook nieuwe, beursgenoteerde online marktplaatsen (platforms) op die de Nederlandse markt verkennen’, aldus ABN Amro.
Het is de vraag of het grote aantal relatief kleine bedrijven binnen de sector deze kosten kunnen dragen. Meer consolidatie ligt dan ook voor de hand, aldus Kemps en Smakman.
Aanscherping verdienmodel
Om aan de hoge vraag te kunnen blijven voldoen en te voorkomen dat ASML en andere belangrijke Nederlandse afnemers hun aandacht verleggen naar het buitenland is een strategische aanpassing van het verdienmodel van de verspaner nodig. ‘Elke verspanende ondernemer moet de komende periode strategische keuzes maken om een eigen, onderscheidende positie te claimen’, aldus het rapport. ‘Om een ontwikkelrichting te kiezen is het voor de verspaner eerst van belang om te weten waar hij nu staat.’
Het rapport gaat uitgebreid in op de beschrijving van de verschillende typen verspaners en het krachtenveld waarin zij opereren. Op basis daarvan wordt geanalyseerd in welke richting bedrijven hun digitaliseringsopgave kunnen invullen en wat de instroom van kapitaal van onder meer private-equitybedrijven voor hen betekent.
Hier kunt u het rapport downloaden
