Groen licht voor drie Esa-missies met Nederlandse inbreng

De Europese ruimtevaartorganisatie Esa heeft groen licht gegeven voor de ontwikkeling van drie wetenschappelijke ruimtemissies waar de Nederlandse wetenschap en ruimtevaartsector een belangrijke rol in spelen. Het gaat om de zwaartekrachtsgolvendetector Lisa, de exoplaneettelescoop Plato en de Xarm-herstelmissie voor de ruimtetelescoop Hitomi, die in 2016 enige tijd na de lancering verloren ging.

Lisa is een ruimtedetector die zwaartekrachtgolven met nog veel grotere golflengtes zal kunnen detecteren dan de golfmetingen op aarde tot dusver. Dit zal na lancering in 2034 een nieuw onontgonnen gebied van zwaartekrachtsgolven zichtbaar maken. Een internationale groep wetenschappers en instituten hebben Lisa begin dit jaar voorgesteld als zwaartekrachtsgolvenmissie van Esa.

Vanuit Nederland zijn de Radboud Universiteit Nijmegen, de Sterrewacht Leiden, de onderzoeksinstituten Nikhef, Sron en TNO en de onderzoeksschool Nova betrokken bij Lisa. Nikhef en Sron werken samen aan een fasemeter, die minieme afstandsverandering kan vaststellen tussen de satellieten binnen de ruimte-installatie. TNO ontwikkelde al optomechanische precisieonderdelen, essentieel om laserlicht tussen die satellieten goed te richten.

Plato gaat vanaf 2026 bij duizenden sterren op zoek naar exoplaneten door te speuren naar dipjes in de intensiteit van het sterrenlicht. Voor deze missie neemt Sron het testen en karakteriseren van acht van de 26 camera’s in de telescoop voor zijn rekening. Daarnaast gaat het instituut modellen ontwikkelen die uit Plato’s gegevens informatie kunnen winnen over de atmosferen en wolken op zulke exoplaneten.

De X-ray Astronomy Recovery Mission (Xarm) compenseert het verlies van de Japanse röntgentelescoop Hitomi. Ook de herstelmissie zal ongekend nauwkeurigere röntgenwaarnemingen doen. De Hitomi had een essentieel filterwiel van Sron aan boord. Voor de Xarm heeft Esa groen licht gegeven voor een Nederlands-Zwitserse bijdrage die wederom bestaat uit een filterwiel, met daarnaast röntgenbronnen.