Groen licht voor bouw E-ELT-megatelescoop

Alexander Pil
8 december 2014

Tijdens een recente vergadering heeft de Europese zuidelijke sterrenwacht ESO groen licht gegeven voor de bouw, in twee fasen, van de European Extremely Large Telescope (E-ELT). Voor de eerste fase – de constructie van een volledig werkende telescoop en een reeks krachtige instrumenten die over tien jaar hun eerste licht moeten opvangen – is een bedrag van ongeveer een miljard euro beschikbaar gesteld. De megatelescoop moet wetenschappelijke ontdekkingen op het gebied van exoplaneten, de stellaire samenstelling van nabije sterrenstelsels en het diepe heelal mogelijk maken. Het grootste ESO-contract ooit, voor de koepel en de hoofdstructuur van de telescoop, zal in de loop van volgend jaar worden uitgezet.

Foto: ESO/L. Calçada

De E-ELT wordt een optische/infraroodtelescoop met een opening van 39 meter die op de berg Cerro Armazones in de Chileense Atacama-woestijn komt te staan, op twintig kilometer van ESO’s Very Large Telescope op Cerro Paranal. Om alle 984 spiegels netjes vlak te houden ondanks wind, grondtrillingen en de kanteling van de telescoop, ontwikkelden TNO en VDL ETG een ondersteuningsframe. ‘Het besluit van de Raad betekent dat de telescoop nu kan worden gebouwd, en dat groot industrieel constructiewerk voor de E-ELT is gefinancierd en volgens plan kan doorgaan’, Tim de Zeeuw, directeur-generaal van ESO. ‘Er is al veel werk verzet op de top van Armazones in Chili.’

De bouw van de E-ELT is in juni 2012 goedgekeurd door de ESO-raad, onder voorwaarde dat de contracten, ter grootte van meer dan 2 miljoen euro, pas konden worden toegewezen als de totale kostprijs van de telescoop (1083 miljoen euro – prijspeil 2012) voor 90 procent was gefinancierd. Een uitzondering werd gemaakt voor het grondwerk op de locatie, dat in juni 2014 is gestart en gestaag vordert.

Voorlopig is 10 procent van de totale projectkosten overgeheveld naar een tweede fase. Met de toetreding van Polen tot ESO hebben de huidige financieringstoezeggingen voor de E-ELT nu 90 procent bereikt van de totale kosten van de eerste fase die in een volledig werkende E-ELT zal resulteren. Aanvullende toezeggingen van aanstaand lidstaat Brazilië worden in de komende jaren verwacht.

Om te voorkomen dat het project vertraging oploopt, heeft de ESO-raad besloten dat de eerste fase van de bouw van de 39 meter telescoop nu van start kan gaan. De gedekte werkzaamheden omvatten het contract voor de koepel en hoofdstructuur – het grootste in de geschiedenis van ESO – die eind 2015 zullen worden toegekend en leiden tot de bouw van een volledig operationele E-ELT.

 advertorial 
Daan Meijsen

Ingredients enabling carbon neutrality of warehouse systems

5 oktober 2023 vindt de INCOSE-NL workshop 2023 plaats, met spreker Daan Meijsen van Vanderlande. Tijdens de workshop krijg je inzicht in de verschillende cross-cutting duurzaamheidsperspectieven voor hightech systemen. Bekijk het volledige programma online en registreer nu!

Tot de telescooponderdelen die nog niet volledig gedekt zijn behoren delen van het adaptieve optische systeem, een deel van het werk aan de instrumenten, de binnenste vijf ringen van de segmenten van de hoofdspiegel (210 spiegelsegmenten) en de reserve-segmenten voor de hoofdspiegel die nodig zijn om de telescoop in de toekomst efficiënter te kunnen gebruiken. De constructie van deze onderdelen, waarvan het uitstel geen gevolgen heeft voor de wetenschappelijke prestaties waartoe de telescoop aan het eind van de eerste fase al in staat zal zijn, wordt goedgekeurd zodra aanvullende fondsen beschikbaar komen, waaronder die van aanstaand lidstaat Brazilië.