Geen EK, WK, OS of koninklijk tv-beeld zonder Egripment

Het begon veertig jaar geleden met een door freelance cameraman Constant Tresfon ontwikkeld speciaal camerasysteem voor filmopnames op een sleepboot. Hij ging ermee naar een vakbeurs, verkocht er gelijk honderdvijftig en Egripment in Nederhorst den Berg was geboren. Anno 2012 heeft het bedrijf tegen de duizend (elektro)mechanische en digitale producten en systemen in het assortiment, is het bij alle Olympische Spelen, EK‘s en WK‘s voetbal actief en wordt het geregeld betrokken bij tv-opnames van het Nederlandse Koninklijke Huis.

Frank Senteur is freelance journalist.

’Eind zestiger jaren kreeg ik als freelance cameraman de opdracht om opnames te maken voor de Avro-serie Hollands Glorie‘, vertelt Egripment-directeur Constant Tresfon over de start van zijn bedrijf. ’Die serie speelde zich grotendeels af op een niet al te groot sleepbootje en ik vroeg dus of ik eerst even mocht oefenen met cameraopstellingen, alvorens de echte opnames in Ierland zouden beginnen. Ik dus met filmcamera en driepoot naar Den Helder, maar dat ging voor geen meter. Nergens op dat bootje stond je stabiel; goede opnames kon je wel vergeten. Dat zag er dus slecht uit. Voordat ik cameraman werd, heb ik hts werktuigbouwkunde gedaan en ik had wel een ideetje. Na overleg met de Avro mondde dit uit in de ontwikkeling van de zogeheten JIB-kraanarm, waarmee de camera ook op de smalle gangboorden van het sleepbootje stabiel kon worden gemanoeuvreerd. Mijn JIB deed zijn werk en leverde een belangrijke bijdrage aan het succes van de tv-serie. Toen ik vervolgens naar een beurs in Duitsland ging en in korte tijd honderdvijftig JIB‘s verkocht, betekende dit mijn start als producent van camerasupportsystemen.‘

Inmiddels ontwikkelt, produceert, verkoopt en verhuurt Egripment zo‘n veertig verschillende camerakranen, acht typen remotesystemen, talloze dolly‘s (rijdende camerastatieven), JIB‘s en (elektro)mechanische horizontale en verticale railsystemen voor mini- en ENG-camera‘s. Met deze laatste kunnen bijvoorbeeld honderdmeterlopers, wielrenners of paarden worden gevolgd die op de finish afstormen. Binnen Nederland is Egripment de enige producent binnen deze sector. Wereldwijd zijn er nog pakweg vier serieuze concurrenten, al heeft geen van die vier zo‘n uitgebreid programma als Egripment.

De hoofdvestiging staat in Nederhorst den Berg, waar ook de ontwikkeling en productie gebeurt. Daarnaast zijn er verkoop- en servicevestigingen in Eindhoven, het Duitse Hürth en het Amerikaanse Knoxville. In totaal werken er zo‘n veertig mensen bij het wereldwijd opererende bedrijf. Zo was een ploeg van Egripment tijdens ons interview net terug uit Londen, waar het eerst verschillende sporten van de Olympische Spelen in beeld had gebracht, om het trucje aansluitend dunnetjes over te doen bij de Paralympics.

Ook voor de Olympische Winterspelen in 2014 in het Russische Sotsji staan er alweer de nodige reserveringen voor Egripment-apparatuur en -mankracht in het orderboek. Daarnaast heeft het bedrijf de handen vol aan het verzorgen van beelden bij andere sportevenementen, het maken van opnames voor tv-programma‘s en speelfilms en het inrichten van studio‘s met vanuit de regiekamer bedienbare camerasystemen. Al jaren is Egripment ook betrokken bij de productie van de tv-beelden van leden van het Nederlandse Koninklijke Huis, die altijd zo veel mogelijk willen werken met dezelfde technische cr

Polsstok

De ontwikkeling van nieuwe apparatuur wordt gestuurd door verschillende factoren. Tresfon: ’Technisch gezien beginnen we altijd met de lens. Wat willen ze zien? Welke bewegingen willen ze met de camera kunnen maken? Hoe willen ze die besturen? Moet dat door iemand op locatie gebeuren, of mag of moet dat op afstand? Voor Big Brother hebben we allerlei moving heads gemaakt zodat alle aanwezige camera‘s vanuit de studio konden worden bediend. Zonder die techniek was het programma nooit zo‘n succes geworden en wellicht überhaupt nooit gemaakt.‘

’We hebben ook een heel klein HD-bolcameraatje ontwikkeld, de QBall, waarvan er vijf zijn gebruikt op de clipper Stad Amsterdam‘, vertelt Tresfon. Deze heeft de Beagle-trip gevaren, waarvan de VPRO de documentaire ’In het kielzog van Darwin‘ heeft gemaakt. Bij de QBall zit het HD-cameraatje in een waterdichte 316 L rvs-behuizing. Op de Stad Amsterdam waren alle cameraatjes op afstand bedienbaar vanaf een centrale unit met joysticks. Er hingen vier QBalls op vaste punten, waaronder eentje in de mast, terwijl een vijfde op een zogenaamde GenieJIB was gemonteerd, waarmee ook buitenboord dynamische opnames konden worden gemaakt. ’Inmiddels hebben we er al een behoorlijk aantal van verkocht en worden de QBalls op allerlei verschillende locaties gebruikt om opnames te maken waarvoor standaard ENG-camera‘s te groot of te zwaar zijn. Zo worden met QBalls ook opnames in de boomtoppen van tropische regenwouden gemaakt.‘

Daarmee houden de bijzondere oplossingen niet op. ’Zo vroeg een producer voor de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta of we een op afstand bestuurbaar cameraatje konden ontwikkelen dat achter in het V-vormige vakje kon worden gemonteerd waarin een polsstokhoogspringer de stok zet om de afzet te kunnen maken. ’Gekke vraag‘, dachten wij meteen, maar we hebben het ontwikkeld door een piepklein op afstand bestuurbaar cameraatje te bouwen dat achter veiligheidsglas in het afzetpunt zit. De beelden die ze daarmee maakten, waren echter nogal dreigend – je ziet immers keihard een speer op je af komen – zodat ze nooit zijn gebruikt.‘

Formule 1

Wat ook een vraag kan sturen, is de wens om bijvoorbeeld de personeelskosten van een studio te verlagen. Zo heeft Egripment de studio van de Duitse 24-uurs nieuwszender NTV in Keulen voorzien van digitaal bestuurbare camerasupportsystemen. Dat is nu een hypermoderne virtuele studio geworden. NTV kan verslaggevers reportages laten maken ’op elke gewenste locatie ter wereld‘, terwijl ze gewoon in Keulen in de studio staan. Mooi staaltje van augmented reality. Vroeger stonden er continu zestien cameramensen in de NTV-studio. Met drie shifts zijn dat 48 jaarsalarissen. De remote camerasystemen met Egripment-kranen hebben voldoende aan twee operators. Ga maar na wat dit NTV jaarlijks aan personeelskosten bespaart.

De camerabewegingen worden zo veel mogelijk voorgeprogrammeerd, zodat een belangrijk deel van de opnames is geautomatiseerd. Met virtuele of augmented studio‘s is heel veel mogelijk. Ook publiek is virtueel. Dat wordt simpelweg in het beeld gemengd.

’Op onze stand tijdens de IBC in Amsterdam hadden we zo‘n augmented situatie gebouwd‘, vertelt Tresfon. ’Virtueel hadden we een formule 1-auto in de stand gezet door het beeld digitaal te mixen met het werkelijke beeld. Op het tv-scherm kon je jezelf naar die auto zien kijken, zag je jezelf eromheen lopen en de auto aanraken, maar hij stond er niet. Niets is tegenwoordig meer wat het lijkt en daarvoor ontwikkelen, bouwen en leveren wij de camerasupport.‘

Visgraat

Alles dat tijdens tv/video-opnames beweegt, mag absoluut geen geluid maken. Daarnaast moeten de systemen die de camerabewegingen voor hun rekening nemen zeer stijf, duurzaam, sterk en liefst ook licht zijn. In de kraansystemen van Egripment worden dan ook allerlei exotische materialen toegepast zoals ’vliegtuigaluminium‘, maar ook rvs, titanium en composiet. Dit zit onder meer in de door Egripment ontwikkelde X-Treme T12-kraan, waarvan de uitschuifbare segmenten worden geproduceerd door een onderneming die ook composietonderdelen voor vliegtuigen maakt. Daardoor weegt de kraanarm, ondanks een werkbereik van twaalf meter en een belastbaarheid bij maximale lengte van zestig kilo, amper 217 kg. Dat is inclusief de vliegtuigaluminium eindstukken en de rvs geleidingen die in het composietmateriaal zijn gelijmd. Digitaal gestuurde servomotoren met absolute encoders zorgen voor een precieze beweging van de secties, waarbij synchroon bewegende contragewichten ervoor zorgen dat de kraan altijd perfect in balans is.

’Lastig in de ontwerpfase van zo‘n kraan is dat je met een heel merkwaardige combinatie van eisen te maken hebt‘, heeft Tresfon ervaren. ’Zo‘n kraan moet erg stijf zijn en dat geldt ook voor de toegepaste motion-controlsystemen. Een regisseur wil immers dat de camerabeweging abrupt stopt op het moment dat hij het perfecte beeld op zijn monitor heeft. Dan mag de kraan niet nog even doorschommelen. Nee, stop is stop, stil is stil. Dat betekent dat we bepaalde motion-controlcomponenten soms extreem moeten overdimensioneren. Er zitten bijvoorbeeld lagers in kranen, dolly‘s en moving heads die op een zware vrachtwagen niet zouden misstaan. Je hebt ze echter nodig om de soms extreem hoge momentkrachten te kunnen opvangen.‘

’Wat het geluidsaspect betreft, hebben we heel intensief gezocht en geëxperimenteerd met allerlei geleidingstechnieken. Spindels, V-snaren, tandriemen, direct drives, slides, systemen met glijlagers, kogellagers, walslagers, looprollen van diverse soorten kunststof en combinaties van materialen, railsystemen van metaal, van kunststof, bekleed en gecoat metaal, noem maar op. Een regisseur ontploft als hij tijdens een stille scene op de achtergrond het gezoem van een kraan hoort. Na lang zoeken hebben we voor de X-Treme T12 een polyurethaan tandriem gevonden met een soort visgraatprofiel. Volkomen geluidloos binnen het werkgebied en sterk en stijf, want ook bij de uitschuifbeweging van de kraan is overshoot uit den boze. Stop is stop. Ook daar.‘

Airbus

Kranen en dolly‘s kan Egripment voorzien van zogeheten moving heads of remote heads waarvan het vele uitvoeringen bouwt, waaronder waterdichte voor onderwateropnames. Behalve dat de camera zelf langs verschillende x-, y-, z- en rotatieassen moet kunnen bewegen (ook weer met servomotoren), dienen er ook voorzieningen te zijn om het in- en uitzoomen van de lens in te stellen en om het diafragma te bedienen. Tresfon: ’In vakjargon hebben we het dan over pan, tilt, zoom en focus.‘ Daarvoor wordt onder meer gebruikgemaakt van roterende connectoren (sliprings) die de elektrische koppeling verzorgen.

Voor de bediening bouwt Egripment diverse controle-units, voorzien van joysticks, maar desgewenst ook nog met klassieke draaiwielen. De klant bepaalt. Alle prototypes worden volledig in eigen huis ontwikkeld, gebouwd en getest. Daarvoor beschikt Egripment over een goed geoutilleerde productiewerkplaats met zowel conventionele als CNC-gestuurde draai-, frees- en slijpmachines, alsmede alle faciliteiten voor Mig/Tig-lassen.

’Als een product productierijp is, gaan we in conclaaf met gespecialiseerde toeleveranciers‘, zegt Tresfon over Egripments productiefilosofie. ’We laten alles in Nederland produceren en denken er niet over om naar Polen of China te gaan, hoewel je dat, als je over series praat, wel zou kunnen overwegen. We zijn geen Airbus, maar onze producten staan kwalitatief wel aan de top en dat willen we graag zo houden. We zoeken onze leveranciers dus bij voorkeur zo dicht mogelijk bij huis en gebruiken alleen kwalitatief hoogwaardige componenten die we ook vooral in Nederland bestellen. We kopen de motion-controlcomponenten in en ontwikkelen zelf de software voor de besturing. Assemblage doen we ook altijd zelf, hier in Nederhorst den Berg, zodat alles getest en indien gewenst gecertificeerd de deur uit gaat. Vooral omdat de camerawereld snel innoveert en wij die wereld volgen, is het belangrijk om door te blijven ontwikkelen. Dit is geen wereld waarin je een paar maanden rustig achterover kunt leunen.‘