Eerste wolkjes voor de zon voor de mkb-maakindustrie?

Was er in het derde kwartaal van 2017 nauwelijks sprake van een terugval als gevolg van de zomervakantie, in 2018 is dit wel het geval. De Economische Barometer van het MKB-metaal laat zien dat de groei die zich de afgelopen kwartalen heeft voorgedaan, in het derde kwartaal van dit jaar is afgezwakt. Zowel de realisaties als waarderingen zijn minder positief dan in voorgaande kwartalen.

Ander opvallend punt is dat het aantal bedrijven dat meer personeel in dienst heeft, aanzienlijk is afgenomen ten opzichte van voorgaande kwartalen. Of dit een gebrek aan vraag of gebrek aan aanbod is, is aan de hand van de vragen niet te zeggen. Wel is het aantal bedrijven dat een vacature heeft openstaan iets afgenomen ten opzichte van de vorige kwartalen. Daarnaast blijkt uit deze Barometer dat er weer iets minder ondernemers zijn die verwachten het komende jaar meer te gaan investeren in machines.

Orderpositie

Een derde van de respondenten geeft aan dat de orderpositie binnenland is toegenomen. Dit was na het tweede kwartaal bijna de helft van de respondenten. Bij 54 procent van de respondenten is de orderportefeuille gelijk gebleven aan die van het vorige kwartaal en bij 13 procent is de binnenlandse orderportefeuille afgenomen. Ruim de helft van de respondenten geeft aan tevreden te zijn over de orderportefeuille. Dit was in het eerste kwartaal nog 60 procent. Slechts 5 procent van de respondenten geeft aan ontevreden te zijn. Ook de verwachtingen van de binnenlandse orderpositie voor het volgende kwartaal komen overeen met die van het tweede kwartaal. Nu verwacht, net als in het vorige kwartaal, een derde deel van de respondenten een toename van de orderpositie. In het eerste kwartaal was dit ruim 40 procent.

In tegenstelling tot de binnenlandse orderpositie is de beoordeling van de buitenlandse orderpositie fors lager dan in het tweede kwartaal. Dit geldt zowel voor de realisatie als de waardering en verwachting. De ontwikkeling van de buitenlandse orderportefeuille werd in het tweede kwartaal positiever beoordeeld dan in de afgelopen jaren. In het derde kwartaal is een groot deel van dit optimisme verdwenen. Nam in het tweede kwartaal bij 6 procent van de respondenten de orderpositie af, in het derde kwartaal is dit opgelopen tot 21 procent. Dezelfde trend is bij de waardering van de orderportefeuille buitenland gaande. In het tweede kwartaal gaf 56 procent van de respondenten aan de portefeuille als positief te kwalificeren, in het derde kwartaal geldt dit voor nog maar 40 procent. De verwachtingen voor de exportportefeuille voor het vierde kwartaal zijn iets meer in lijn met het vorige kwartaal. Van de ondervraagde bedrijven verwacht 45 procent een toename van de orderportefeuille tegenover 11 procent een afname. Een kwartaal geleden verwachtte 50 procent een toename, tegen 6 procent een afname.

Personeel

Bij de respondenten werken gemiddeld 18 mensen, 15,5 medewerkers met een vast contract en 2,5 met een flexibel contract. De verhouding inleenkrachten ligt hiermee aanzienlijk hoger dan in de afgelopen jaren. Veel minder dan in voorgaande kwartalen geeft nu maar 16 procent van de bedrijven aan meer vaste medewerkers in dienst te hebben. Dit was vorig jaar nog het dubbele. Bij 8 procent van de bedrijven werken minder mensen in vaste dienst dan het kwartaal ervoor. Het aantal bedrijven waar het aantal flexibele krachten toenam, is gegroeid ten opzichte van de voorgaande kwartalen. In het derde kwartaal had 46 procent van de deelnemers tenminste een vacature openstaan (in het tweede kwartaal was dit 58 procent). Gemiddeld hebben deze bedrijven 2,3 vacatures openstaan.

Investeringen in het machinepark

De trend die het vorige kwartaal is ingezet, zet zich voort in het derde kwartaal. Sinds het derde kwartaal van 2017 gaven iets meer ondernemers aan het komende halfjaar meer te zullen gaan investeren dan er ondernemers zijn die verwachten minder te gaan investeren. Dit nam tot het tweede kwartaal van dit jaar toe. In het tweede kwartaal nam de groei echter af en in het derde kwartaal geven net zo veel ondernemers aan meer te denken te gaan investeren dan er ondernemers zijn die minder denken te gaan investeren.