Drijvende kracht
René Raaijmakers is hoofdredacteur van Mechatronica Magazine.
Hightech Brabant zit in een ramp-up die zijn weerga niet kent. De machinebouw voor de markten chips, zonnecellen en leds is het afgelopen half jaar sterk aangetrokken. IC-fabrikanten trapten eind 2008 en in 2009 te hard op de rem. Nu maken ze een inhaalslag in technologie én capaciteit. Daar profiteren veel Nederlandse machinefabrikanen en toeleveranciers van, maar toch vooral Zuid-Nederland met ASML als grote trekker. De hele keten kraakt in zijn voegen. Het goede nieuws is dat system suppliers in vergelijking met de vorige crisis veel meer klanten buiten de grenzen bedienen.
Dat doen ze bovendien op een hoger niveau. De toeleverstructuur maakt op dit moment daadwerkelijk een revolutie door. Dat geldt niet alleen voor mechanische en mechatronische subsystemen. Ook wat besturingen betreft, willen OEM‘s hun spullen kant-en-klaar ontvangen.
Drijvende kracht is ASML. De Veldhovense machinebouwer wil zich concentreren op groei en legt zo veel mogelijk werk buiten de deur. Inclusief de sores die erbij hoort. Tegenwoordig hoor je van ASML‘s managers: ’Softwareontwikkeling managen en daarvoor mensen inhuren? Dat kunnen onze toeleveranciers ook, waarom zouden wij dat nog doen?‘
De machinebouwer uit Veldhoven koopt al een forse hoeveelheid in. Zeiss levert lenzen en spiegels, VDL-ETG maakt in Almelo en Acht al kant-en-klare maskerhandlers en stages. Dat model wil ASML nog sterker doorvoeren. In plaats van honderden elektronische onderdelen als printplaten en connectoren wil het zijn besturingen voor nieuwe EUV-machines als negen kabinetten ontvangen. Kant-en-klaar, geassembleerd en getest. Daarvoor zullen elektronicaproductie- en -designbedrijven nauw moeten gaan samenwerken.
Rivalen gaan de koppen bij elkaar steken. Partijen als Neways, Prodrive en TBP gaan printplaten bij elkaar inkopen om aan ASML‘s wensen te kunnen voldoen. Daarbij is nog een lange weg te gaan. De Veldhovenaren schatten dat hun voorgestelde model op dit moment haalbaar is voor drie van de negen kabinetten.
RFID-toegangsbeveiliging nu nog makkelijker
Voor Identification and Access Management (I.A.M.) heeft Pilz het bedrijfsmoduskeuze- en toegangsautorisatiesysteem PITmode. Voor een onderdeel van dit systeem, de PITreader, heeft Pilz een RFID-transponder in kaart- en stickerformaat ontwikkeld. Alle varianten zijn vrij beschrijfbaar en rechten kunnen vastgelegd worden door gebruik te maken van de eenvoudig passende softwaretools.
Naast engineering en productie verschuift ook een deel van de ontwikkeling naar toeleveranciers. Zij krijgen meer verantwoordelijkheid. Dat zorgt op dit moment voor het nodige interne en externe wapengekletter. Zo klagen toeleveranciers dat ze voor de kosten van deze actie mogen opdraaien. Dat zijn niet de partijen waar het geld de afgelopen jaren met bakken binnenkwam, maar de ervaring leert dat ze er met ASML wel uitkomen. ’Al vertraagt het de processen en kookt het bloed soms onnodig‘, aldus een van hen.
Positief is dat de grote systeemleveranciers als NTS en VDL-ETG sinds de vorige recessie (2001-2003) werkelijk grote internationale klanten hebben binnengehaald. De voordelen van de afgelopen consolidatieslag (Nebato + Te Strake) kan NTS nu te gelde maken. Van de ins en outs horen we overigens meestal weinig, want partijen als Applied Materials en KLA Tencor staan niet te trappelen om te vertellen dat ze hun technologie door Eindhovense bedrijven laten bouwen.
Duidelijk is dat vooral Amerikaanse en Duitse machinebouwers de weg naar Brabant hebben gevonden. Aixtron, Applied Materials, Jonas & Redmann, KLA Tencor, Nova, Roth & Rau en Veeco halen tegenwoordig allemaal technologie uit Eindhoven en omstreken.
ASML doet een toenemend beroep op zijn toeleveranciers om aan de vraag te kunnen voldoen. Na de geheugenfabrikanten breiden ook foundry‘s hun capaciteit fors uit. Vorige week verhoogde de lithografieproducent zijn planning voor de komende zes tot negen maanden. Als de geruchten werkelijkheid worden dat Intel voor de 22-nm-generatie chips alleen ASML-machines gaat gebruiken, dan blijft het voorlopig druk in en om Veldhoven.
ASML is zonder twijfel de grote trekker en motivator waaraan de toeleverende industrie zich kan optrekken naar een hoger niveau. Het zal voor toeleveranciers nog een hele toer zijn om zich niet al te gek te laten maken door de Veldhovense machinebouwer. Het komt er voor hen op aan om te leren en om tegelijk te investeren in het opbouwen van relaties met nieuwe klanten. Daarbij moeten ze ook onafhankelijk blijven en risico‘s spreiden om de komende jaren op het internationale speelveld te blijven groeien. Slagen ze daarin, dan zullen de systeembouwers op hun beurt een betere voedingsbodem zijn voor nieuwe Nederlandse hightech-OEM‘s.
