Doorbreek je grenzen en vind het kind in jezelf

In een wereld vol beperkingen, standaarden en lineaire processen kan het voor velen in het hightechdomein een echte uitdaging zijn om out-of-the-box te denken. Na jarenlang natuurkundige wetten, technische concepten en algemene vuistregels te hebben gevolgd, is het geen wonder dat veel ingenieurs alleen met een analytisch oog kijken naar de problemen die ze moeten oplossen. Het beste antwoord op een technisch probleem is immers de meest praktische oplossing, toch? Maar waar is er dan nog ruimte voor creativiteit?

Net als voor veel andere ingenieurs in de hightech geldt deze uitdaging zeker ook voor Roger Amiot, senior compliance engineer bij Fluidwell, een bedrijf dat is gespecialiseerd in de ontwikkeling van sensoren, flowmeters en andere elektronica die geschikt is voor gebruik in gevaarlijke en explosieve omgevingen. ‘Mijn werk richt zich op allerlei soorten certificeringen, van elektrische veiligheid en straling tot explosieveiligheid en metrologie’, beschrijft Amiot. ‘Bijna al mijn professionele activiteiten zijn strikt gebonden aan de geldende veiligheidsnormen in de sector. Dat betekent dat ik welhaast per definitie nauwelijks mogelijkheden heb om creatief te zijn.’

Binnen deze strikte normen wilde Amiot toch kijken hoe hij zichzelf kon pushen om uit zijn comfortzone te komen en nieuwe manieren van denken kon inzetten. ‘Dat is de reden waarom ik me inschreef voor de cursus ‘Creative thinking’ van High Tech Institute. Ik heb verschillende ongelooflijk creatieve mensen en out-of-the-box-denkers ontmoet, en ik ben altijd geïnteresseerd geweest in de manier waarop ze een open geest konden houden, buiten strikte beperkingen konden blijven en zich flexibel konden opstellen voor het uitproberen van verschillende technieken’, zegt Amiot. ‘Dat is compleet anders dan alles wat ik ooit heb gedaan. Als ingenieur heb ik me altijd gericht op het vinden van eenvoudige technische oplossingen. Maar ik voelde me erg aangetrokken tot deze cursus om te zien hoe ik die patronen kon doorbreken en creatiever kon zijn in mijn werk.’

Wake-upcall

De cursus ‘Creative thinking’ begint met achtergrondinformatie over laterale denktheorieën en technieken voor het genereren van ideeën. De eerste twee methodes zijn conceptextractie – het leggen van basisverbindingen tussen ideeën – en de challenge-aanpak – die de status-quo aanvalt door voortdurend de waaromvraag te stellen. De volgende twee benaderingen draaien om random entry – in wezen een associatiespel op basis van willekeurige woorden – en provocatie – ontworpen om ongemakkelijke en onwerkbare startpunten te vinden die vervolgens kunnen worden gebruikt als opstapjes naar werkbare ideeën.

‘Van de verschillende technieken die ons werden voorgelegd, waren er enkele die bij mij echt werkten en andere niet. Voor mij waren de meest effectieve technieken de uitdagings- en provocatiemethodes’, vertelt Amiot. ‘Soms kom je door steeds ‘waarom’ te vragen op de meest interessante plekken terecht. Zeker als anderen snel ideeën afschieten. Vraag waarom het niet werkt, waarom wel, en nog vier keer waarom. Uiteindelijk kom je op een punt waar mensen uit een trance komen en mogelijkheden gaan zien. Het is als een wake-upcall, en dat is wat deze training voor mij was.’

Marsmannetjes

De volgende stap: breng deze methodes tot leven. Vooral voor technische geesten is de praktijk koning, niet de theorie. Daarom krijgen deelnemers de taak om een doel te definiëren en de nieuwe denktechnieken in te zetten om ideeën te genereren. Het doel van deze oefening is om te komen tot een hoge kwantiteit, en niet noodzakelijkerwijs hoge kwaliteit van ideeën. Niet elk idee zal goed of zelfs werkbaar zijn, maar door ze eenvoudigweg uit te spreken, kun je een creatief proces op gang brengen.

Als de vraag is hoe je zwerfvuil in openbare ruimtes kunt verminderen, is een vliegende prullenbak misschien niet de meest praktische oplossing. Maar het zal zeker wel de aandacht trekken. Zoals docent Rex Bierlaagh het omschrijft: soms moet je denken als een marsmannetje. ‘Wees niet bang om naar Mars te gaan voor een wild idee. Want als je bent vertrokken, kunnen jij en je collega’s het altijd weer terug naar de aarde brengen.’

‘Wat we hebben geleerd, is dat gekke ideeën niet bestaan, omdat ze altijd waardevolle aspecten hebben. Het gaat om het creëren van een open mindset, zonder oordeel, in plaats van onze typische kritische of analytische benadering’, legt Amiot uit. Een van de belangrijkste factoren bij creatieve denk- en brainstormsessies is volgens hem deelname in groepsverband. ‘Het is van vitaal belang dat anderen betrokken zijn om te helpen bij het verzamelen, afstemmen en groeperen van ideeën. Marsmannetjes zijn geweldig, maar er moet iemand zijn om ze te helpen structureren, en ze moeten passen binnen de gedefinieerde focus. Wat we zagen, was dat toen we dit effectief deden, een aantal wilde ideeën levensvatbaar kon zijn met slechts kleine aanpassingen.’

Persoonlijk inzicht

Voor velen, vooral voor de lineaire denkers in de techniekwereld, is het niet eenvoudig om deze laterale denkmethodes in de praktijk te brengen. Daarom brengt de invoering in concrete scenario’s de extra moeilijkheidsgraad met zich mee dat het contra-intuïtief lijkt. Volgens Bierlaagh moet je dat gevoel juist omarmen. Volgens hem zijn we, net als kinderen, voorgeprogrammeerd om alle mogelijkheden te zien, en om fantasierijk te zijn. Maar als we volwassen worden, verliezen we dat en beginnen we ons te concentreren op grenzen en beperkingen. Daarom is een van de doelen van de training om deelnemers te helpen deze grenzen te doorbreken en het kind in jezelf terug te vinden.

‘Tot nu toe heb ik nog niet veel van de technieken in mijn werk kunnen toepassen. Deels komt dat door het soort werk dat ik doe, maar ook door de thuiswerksituatie waarin we ons nu bevinden’, zegt Amiot. ‘Maar ik vond deze training ook op persoonlijk vlak, buiten het werk, relevant. Het heeft me veel persoonlijk inzicht gegeven en ervoor gezorgd dat ik meer waardering heb voor de perspectieven en ideeën van anderen. We spelen allemaal veel rollen in ons leven – collega’s, vrienden, ouders, kinderen et cetera – wat betekent dat we veel verschillende petten op hebben. Maar als ik zie hoe deze open mindset creativiteit en actie kan beïnvloeden, heeft het me echt de ogen geopend voor hoe ik een betere luisteraar en communicator kan zijn zonder verblind te worden door alle technische beperkingen waar ik in mijn leven als technicus zo vaak tegenaan loop.’

Dit artikel is geschreven in samenwerking met High Tech Institute.