De wereld innoveert. Nou en?
Ook dit jaar was ik weer een paar dagen op de Hannover Messe te vinden. Niet alleen op onze eigen stand – waarover straks meer – maar ook als deelnemer van verschillende forumdiscussies. Een bijzonder interessante was die met een aantal Duitse en Nederlandse deskundigen uit bedrijfsleven, politiek, economische instituten en werkgevers- en vakbondsorganisaties. Namens Nederland zaten onder meer minister Henk Kamp, FME-voorzitter Ineke Dezentjé Hamming-Bluemink en Ab van der Touw (ceo Siemens Nederland) aan tafel. Aan de orde kwamen verschillende, voornamelijk technologische zaken, waaronder Industrie 4.0, oftewel Smart Industry.
Voor Duitsland is dit bijna een toverwoord en het lijkt erop dat dit fenomeen in Nederland ook steeds actueler wordt. Dezentjé stelde voor om in dit kader ervaringen uit te wisselen met Duitsland. Want alhoewel nog niemand echt weet wat je nu precies met Industrie 4.0 aan moet, is iedereen er wel van overtuigd dat hierin de volgende industriële revolutie schuilgaat. Van der Touw vergeleek Industrie 4.0 met de schoorvoetende opmars van telefonie. Begin vorige eeuw werden de eerste internationale telefoonverbindingen in gebruik genomen en werd vanuit het vasteland naar Engeland gebeld met de mededeling dat er een telegram onderweg was!? Telefonie was een ongelooflijke stap, maar in het begin wist niemand precies wat je daar nu mee aan moest. Je kon toch al overal naartoe telegraferen?
Industrie 4.0 roept dezelfde associatie op. Wat doe je ermee? Ik ben ervan overtuigd dat we over een paar jaar niet meer zonder kunnen. Hetzelfde gevoel heb ik bij augmented reality, waarvan op de stand van Bosch Rexroth indrukwekkende demonstraties werden gegeven. Samen met klanten en gekoppeld aan Industrie 4.0, waardoor informatie uit verschillende bronnen beschikbaar is, kun je producten, systemen, installaties en gebouwen sneller ontwikkelen. Je tekent iets op een touchpad, of je zegt iets dat door een spraak-naar-tekst-applicatie wordt vertaald in een cad-opdracht en de bril vertaalt dit weer in een 3D plaatje. Langzaam maar zeker bouwt het product of het gebouw zich voor je ogen op.
Ook op het gebied van service zal augmented reality voor baanbrekende veranderingen gaan zorgen. Veel systemen zijn nu in het experimentele stadium. Ook autofabrikanten doen er al jaren tests mee om met name de snelheid en kwaliteit van hun serviceapparaat te verbeteren. Tik maar eens ‘Augmented reality BMW’ in het zoekschermpje van Youtube. Dan vind je bovenaan de lijst een heel mooi filmpje uit … 2007! Sommige innovaties hebben tijd nodig, andere gaan zo snel of zijn dermate complex dat ze ons bevattingsvermogen te boven gaan. Augmented reality en Industrie 4.0 vallen wellicht in die laatste categorie. Maar ondanks het feit dat innovaties mooi en veelbelovend kunnen zijn, kunnen ze ons ook ongerust maken.
In het panel tijdens de Industrie 4.0-discussie in Hannover zaten ook vakbondsvertegenwoordigers die zich ‘traditioneel’ altijd zorgen maken over het behoud van de werkgelegenheid. Nu kun je je natuurlijk afvragen of die insteek nog wel van deze tijd is. Want gaat het niet (vooral) ook om de kwaliteit van het werk en de kwaliteit van het leven? Heeft het zin om ‘dom, saai, eentonig en gevaarlijk werk’ te handhaven vanwege het hardnekkige streven om de werkgelegenheid op peil te houden? Wellicht dat innovaties als robotica, Industrie 4.0 en wellicht ook augmented reality aan de basis staan van een compleet nieuw verdienmodel. Waarom moeten mensen dingen blijven doen die beter, sneller, veiliger en goedkoper door machines en (ondersteund door) systemen gedaan kunnen worden? Bedenk dat die systemen ook bedacht, gebouwd en onderhouden moeten worden, wat nieuwe en kwalitatief hoogwaardiger banen zal opleveren. Ook het onderwijs zal daarop moeten worden aangepast. Uiteraard kunnen nieuwe ontwikkelingen beangstigend zijn. Niemand weet immers hoe de wereld er over twintig jaar uitziet en of jouw baan dan nog wel bestaat. Dat maakt onzeker en neem van mij aan, van die onzekerheid hebben ook hele grote bedrijven last. Maar innovatie biedt natuurlijk ook vooral nieuwe kansen en dus blijven we optimistisch. De wereld wordt anders. Nou en?